Choć ustanowienie użytkowania pieniędzy z punktu widzenia stron umowy właściwie się nie różni od pożyczki, skutki podatkowe mogą być zupełnie inne – czytamy w Rzeczpospolitej
Spółka, która poprosiła o interpretację, zawarła z osobą fizyczną umowę, na mocy której otrzymała do nieodpłatnego używania określoną w umowie sumę pieniężną. Osoba wypłacająca kwotę prowadzi działalność gospodarczą, a konkretnie finansową działalność usługową określoną w klasyfikacji statystycznej jako „pozostałe formy udzielania kredytów”.
Kontrakt, jak wskazała spółka, jest umową, o której mowa w art. 264 kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 252 k.c. rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania pożytków (użytkowanie). Przywołany art. 264 mówi, że jeżeli użytkowanie obejmuje pieniądze, użytkownik z chwilą ich przekazania staje się właścicielem, a po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki. Jest to tzw. użytkowanie nieprawidłowe.
Taka umowa zbliża się do uregulowanej w art. 720 k.c. Zgodnie z tym przepisem przez umowę pożyczki pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na pożyczkobiorcę określoną sumę pieniędzy, a ten drugi zobowiązuje się tę samą sumę zwrócić.
Ustawa o PCC wśród czynności obciążonych tą daniną wymienia pożyczkę i odpłatne użytkowanie, w tym nieprawidłowe. Spółka uznała, że w takim razie opisana przez nią umowa użytkowania nieprawidłowego nie będzie opodatkowana, gdyż nie jest odpłatna. W wypadku pożyczki odpłatność nie miałaby znaczenia, bo i tak pobiera się 2 proc. PCC, ale – jak argumentowała spółka – umowa, którą zawarła, nie jest wskazana w ustawie jako opodatkowana.
„Czynności nie wymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone” – stwierdziła firma.
Izba Skarbowa w Bydgoszczy (nr interpretacji: ITPB2/436-100/14/DSZ) podzieliła to stanowisko.
„Zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zostało objęte ustanowienie jakiegokolwiek użytkowania nieprawidłowego lecz, zgodnie z brzmieniem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. i ustawy o PCC, wyłącznie ustanowienie odpłatnego użytkowania nieprawidłowego” – uzasadniła izba.
Organ zastrzegł, że nazwa umowy ma charakter drugorzędny. „Dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w PCC w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym” – wyjaśnił.
Więcej w Rzeczpospolitej z 6 sierpnia 2014 r.