Celem nowelizacji ustawy o VAT było przeciwdziałanie powstawaniu tzw. słupów, czyli podmiotów faktycznie nieistniejących, służących tylko wprowadzaniu do obrotu nierzetelnych faktur VAT z zamiarem wyłudzenia tego podatku. W związku z tym urząd skarbowy nie wpisuje podmiotu do rejestru podatników VAT, jeżeli dane w zgłoszeniu rejestracyjnym są niezgodne z prawdą lub jeżeli podmiot faktycznie nie istnieje (np. nie odpowiada na wezwania, a korespondencja trafia z powrotem do nadawcy). W celu weryfikacji organ podatkowy może wykorzystać dostępne mu z urzędu bazy danych o osobach fizycznych (PESEL) lub o osobach prawnych albo jednostkach organizacyjnych (KRS, CEiDG).

Niestety, skutki odczuwają wszyscy przedsiębiorcy zamierzający zostać podatnikami VAT. W praktyce nie jest już możliwe uzyskanie statusu podatnika VAT nawet w ciągu tygodnia. Naczelnik urzędu skarbowego nie powiadamia przy tym przedsiębiorcy o tym, że zdecydował się nie wpisywać go do rejestru.

O czym zatem powinien pamiętać przedsiębiorca, który zamierza szybko zarejestrować się jako podatnik VAT?

Przedsiębiorca powinien się upewnić, czy prawidłowo wypełnił urzędowy formularz VAT-R. W przypadku błędnie wypełnionego zgłoszenia w zakresie jakichkolwiek danych, urząd skarbowy wezwie go na piśmie do jego uzupełnienia. Jeżeli natomiast dane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą (np. co do adresu siedziby przedsiębiorcy), to urząd skarbowy odmówi rejestracji.

Zgodnie z ustawą o VAT, urząd skarbowy może odmówić rejestracji w charakterze podatnika VAT, jeżeli mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z przedsiębiorcą albo jego pełnomocnikiem lub nie stawiają się oni na wezwania naczelnika urzędu skarbowego. Z brzmienia przepisów wynika, że urząd skarbowy musi przeprowadzić co najmniej dwie – udokumentowane – próby nawiązania kontaktu z przedsiębiorcą, zanim podejmie decyzję o negatywnym wyniku weryfikacji. Wielokrotnie urzędnicy skarbowi wzywają przedsiębiorców do okazania dodatkowych dokumentów lub złożenia wyjaśnień, np. co do siedziby firmy, zanim zostanie zrobiony wpis do rejestru podatników VAT. Kontakt z urzędem skarbowym jest zatem konieczny, aby nie przedłużać procesu rejestracji.

Obecna praktyka związana z rejestracją przedsiębiorców jako podatników VAT wywołuje u nowych chętnych stan niepewności co do okresu, w którym zgłoszenie zostanie zatwierdzone. Sprawa jest problematyczna tym bardziej, że przepisy nie określają żadnych wiążących terminów na weryfikację zgłoszenia. Wprawdzie na wniosek podatnika urząd skarbowy potwierdza fakt rejestracji, ale nie zmienia to sytuacji przedsiębiorcy, który nie uzyskuje jakiejkolwiek informacji o możliwym czasie trwania tej procedury.

Fakt rejestracji podatnika ma znaczenie także dla jego kontrahentów, ponieważ na wniosek zainteresowanego naczelnik urzędu skarbowego jest zobowiązany potwierdzić, czy dany przedsiębiorca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony. Zainteresowanym może być zarówno sam podatnik, jak i osoba trzecia mająca interes prawny w złożeniu wniosku (art. 109 ust. 13 ustawy o VAT). Potwierdzenie rejestracji ma więc niebagatelne znaczenie dla wiarygodności przedsiębiorcy w oczach innych podmiotów gospodarczych.

Więcej w Rzeczpospolitej z 26 czerwca 2017 r.