Jak odpowiada ekspert współpracujący z „DGP” – zagadnienie profilaktycznych badań lekarskich studentów oraz uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu reguluje rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie badań lekarskich kandydatów do szkół ponadpodstawowych lub wyższych i na kwalifikacyjne kursy zawodowe, uczniów tych szkół, studentów, słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych oraz uczestników studiów doktoranckich. Wynika z niego, że badania lekarskie kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych lub wyższych wykonywane są na podstawie skierowania wydanego przez placówkę dydaktyczną. Przy czym stosownie do postanowień par. 3 tego rozporządzenia, obowiązek ten dotyczy tylko tych, którzy w trakcie praktycznej nauki zawodu narażeni są na działanie czynników szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia. Do ich przeprowadzenia upoważniony jest lekarz, który spełnia dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, które są określone w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy. Skierowanie do takiego lekarza powinno zawierać w szczególności informację o kierunku kształcenia oraz o czynnikach szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia, występujących w miejscu odbywania praktycznej nauki zawodu.

Z przepisów tych nie wynika, jaka jest rola podmiotu przyjmującego na praktyki. Stanowi o tym bowiem rozporządzenie ministra edukacji narodowej w sprawie praktycznej nauki zawodu. W jego par. 8 ust. 2 określono katalog obowiązków podmiotów przyjmujących uczniów lub młodocianych na praktyczną naukę zawodu. Należą do nich m.in.: zapewnienie warunków materialnych do realizacji praktycznej nauki zawodu (np. odzieży, obuwia roboczego i środków ochrony indywidualnej, środków higieny osobistej, pomieszczeń szatni, posiłków profilaktycznych, dostępu do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych itp.), zapewnienie szkolenia z zakresu bhp, wyznaczenie instruktorów praktycznej nauki zawodu, a także sporządzenie w razie wypadku podczas takiej nauki dokumentacji powypadkowej. W katalogu tym nie ma jednak obowiązku kierowania praktykanta na badania lekarskie.

Podobnie jest w przypadku studentów, choć tu przepisy są nieco bardziej jednoznaczne. Z par. 11 ust. 4 rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w uczelniach wynika, że to właśnie rektor uczelni ma obowiązek zapewnić, aby studenci narażeni na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia podlegali badaniom na zasadach i w trybie określonych we wspomnianym już rozporządzeniu ministra zdrowia z 26 sierpnia 2014 r.

W związku z powyższym podmiot przyjmujący na praktyki co do zasady nie ma obowiązku kierowania uczniów i/lub studentów na badania lekarskie. Strony umowy o praktyczną naukę zawodu, czyli dyrektor szkoły lub rektor uczelni i podmiot przyjmujący, mogą jednak przewidzieć w umowie obowiązek kierowania uczniów i/lub studentów na dodatkowe badania lekarskie po stronie podmiotu przyjmującego na praktyki.

Poza tym inaczej byłoby też, gdyby to przedsiębiorca był organizatorem praktycznej nauki zawodu. Wówczas występuje już w roli pracodawcy – zawiera bowiem z uczniami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. A wobec tego – zgodnie z art. 191 par. 1 pkt 2 oraz art. 201 par. 1 kodeksu pracy – jest wtedy zobowiązany do ponownego skierowania ich na badania profilaktyczne, w celu uzyskania świadectwa lekarskiego stwierdzającego, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 12 kwietnia 2018 r.