Czy odsetki od nadpłaconych składek uzależnione są od braku winy płatnika

Dziennik Gazeta Prawna (2019-03-07), autor: Marcin Nagórek , oprac.: GR

mar 7, 2019
ZUS zwrócił nam nadpłacone składki, ale bez odsetek, których odmówił decyzją. Od momentu wpływu naszego wniosku do ZUS do wypłaty środków upłynęło prawie pięć miesięcy. Czy jest podstawa, aby się odwołać od decyzji? Czy ma znaczenie, że składki zostały nadpłacone z naszej winy (pomyłka kadrowej)? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
 
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – z art. 24 ust. 6c–6f ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że po stwierdzeniu, iż składki zostały nienależnie opłacone, płatnik może złożyć wniosek o ich zwrot. Podlegają one zwrotowi w terminie 30 dni od wpływu wniosku. Jeżeli ZUS termin ten przekroczy, to składki zaczynają być oprocentowane w wysokości równej odsetkom za zwłokę pobieranym od zaległości podatkowych – od dnia złożenia wniosku. W przypadku braku płatnika składek lub jego następcy prawnego ZUS zawiadamia ubezpieczonego o nienależnie opłaconych składkach w części sfinansowanej przez ubezpieczonego i na jego wniosek zwraca nienależnie opłacone składki. Ustawodawca przewidział więc jednoznaczny mechanizm ubiegania się o odsetki przez płatnika w razie niezwrócenia składek przez ZUS w terminie.
W wyroku z 19 grudnia 2011 r., sygn. akt III AUa 761/11, Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, że ZUS obowiązany jest do zapłaty odsetek zarówno w przypadkach opóźnienia w zwrocie nienależnych składek opłaconych w okolicznościach, za które sam nie ponosi odpowiedzialności (np. na skutek błędu płatnika), jak i w przypadkach, za które taką odpowiedzialność ponosi (np. od nienależnie pobranych składek w związku z niewłaściwie prowadzoną egzekucją administracyjną).
Przyjąć więc należy, że warunkiem powstania po stronie ZUS obowiązku zapłaty odsetek od nadpłaconych składek jest niezachowanie 30-dniowego terminu liczonego od dnia wpływu wniosku o ich zwrot. W ocenie podanego stanu faktycznego pomocne może być również stanowisko zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Koninie z 17 października 2016 r., sygn. akt III U 353/16. Zaakcentowano tam, że wskutek przekroczenia terminu na wydanie decyzji w sprawie zwrotu składek ZUS pozostawał w zwłoce. Ostatecznie sąd zmienił decyzję i przyznał płatnikowi prawo do odsetek.
W opisywanym przypadku warto więc złożyć odwołanie. Jeśli ZUS pozostawał w zwłoce przez cztery miesiące, to powinien zapłacić odsetki. To, że nadpłata powstała w wyniku pomyłki przedstawiciela płatnika, nie ma żadnego znaczenia.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 7 marca 2019 r.