PIT od odpraw nie narusza konstytucji

Dziennik Gazeta Prawna (2019-04-17), autor: Patrycja Dudek , oprac.: GR

kwi 17, 2019
Okoliczność, że były pracownik dostał odszkodowanie na podstawie porozumienia zbiorowego, a nie na podstawie ustawy o zwolnieniach grupowych, nie oznacza, że nie jest ono opodatkowane – czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej.
 
Była pracownica uważała, że nie powinna płacić podatku dochodowego od otrzymanej odprawy z tytułu dobrowolnych odejść. Przekonywała, że odprawa – stanowiąca rodzaj odszkodowania – jest zwolniona z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.
Tłumaczyła, że u pracodawcy został wypowiedziany zakładowy układ zbiorowy pracy. Doszło do sporu, który został zakończony porozumieniami zbiorowymi. Ich skutkiem był program dobrowolnych odejść (PDO). Kobieta do niego przystąpiła i w 2014 r. otrzymała odprawę.
Początkowo dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że odprawa to nie odszkodowanie i w związku z tym zwolnienia nie ma. Zgodził się z tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2552/15), ale wyrok ten uchylił Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II FSK 60/17).
Sąd kasacyjny stwierdził, że wbrew twierdzeniom sądu I instancji odprawa jest odszkodowaniem. W związku z tym uznał za konieczne wypowiedzenie się przez WSA co do ewentualnego zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a–g ustawy o PIT.
Na kolejnej rozprawie przed warszawskim WSA pełnomocnik podatniczki dowodził, że wypłacona jego klientce odprawa nie kwalifikuje się pod wyłączenia ze zwolnienia z PIT. – W szczególności nie jest ona objęta wyjątkiem wskazanym w lit. b tego przepisu – przekonywał. Przepis ten mówi, że nie są zwolnione z PIT odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Pełnomocnik przekonywał, że ustawodawca miał tutaj na myśli odprawy wypłacane na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (ustawy o zwolnieniach grupowych, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1969). Tymczasem – podkreślał – jego klientka otrzymała odprawę nie na podstawie tej ustawy, tylko regulaminu PDO.
Pełnomocnik nie krył, że zna orzeczenia, z których wynika, iż wyłączenie ze zwolnienia dotyczy odpraw wypłacanych zarówno na podstawie przepisów rangi ustawowej, jak i porozumień (m.in. wyrok NSA z 8 marca 2019 r., sygn. akt II FSK 647/17). Podkreślał jednak, że się z nimi nie zgadza.
Powoływał się na art. 217 konstytucji, który mówi, że podatki i inne daniny publiczne mogą być nakładane tylko w drodze ustawy. Przywoływał wyroki NSA, z których wynika, że w razie kolizji tego przepisu z konstytucyjną zasadą równości i powszechności opodatkowania, pierwszeństwo ma art. 217 konstytucji (sygn. akt II FSK 1582/16, II FSK 2487/15, II FSK 111/15, II FSK 3585/13).
WSA w Warszawie (wyrok z 8 kwietnia 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 501/19) ponownie jednak orzekł, że PIT jest należny. Orzekł, że odprawa jest odszkodowaniem, ale wyłączonym z podatkowego zwolnienia.
Jak uzasadniła sędzia Agnieszka Baran, „przepisami prawa pracy”, o których mowa w ustawie o PIT, są nie tylko przepisy ustaw i aktów wykonawczych, ale także postanowienia układów zbiorowych i innych porozumień, regulaminów i statutów (zgodnie z art. 9 par. 1 kodeksu pracy).
Wyrok jest nieprawomocny.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 17 kwietnia 2019 r.