Oboje z mężem od połowy marca pracujemy zdalnie. Mamy siedmioletnią córkę. Dotychczas nie korzystaliśmy z zasiłku opiekuńczego, bo w naszych firmach to akurat gorący okres, a udaje nam się pogodzić pracę z domu z opieką nad dzieckiem. Czy będziemy mogli wykorzystać specjalny zasiłek opiekuńczy później, po zakończeniu epidemii? Czy jeśli nie wykorzystamy tych 14 dni teraz, to będzie możliwe doliczenie go do ogólnej puli? – pyta czytelniczka Dziennika Gazety Prawnej.
Nie będzie to możliwe – odpowiada ekspertka współpracująca z DGP. Dodatkowy, 14-dniowy zasiłek opiekuńczy został przyznany rodzicom dzieci do lat 8 specjalnie na czas zamknięcia szkół i innych placówek z powodu epidemii COVID-19 (choroby wywoływanej przez wirusa SARS-CoV-2). Z ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: specustawa) wyraźnie wynika, że ta pula zasiłku opiekuńczego nie wlicza się do ogólnej puli przeznaczonej na czas opieki nad dzieckiem.
Obowiązujące dotychczas przepisy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) dają rodzicom dzieci do 8. roku życia 60 dni zasiłku opiekuńczego na czas choroby dzieci albo zamknięcia szkoły, przedszkola, żłobka, choroby niani lub dziennego opiekuna. Jest to pula łączna – jeśli rodzice wykorzystali 60 dni na chorobę dziecka, to w razie zamknięcia szkoły zasiłku już nie uzyskali. Co ważne, ogólne przepisy ustawy zasiłkowej nie przewidywały konkretnego powodu, dla którego placówki miałby mogłyby zostać zamknięte. Jedynym warunkiem było to, aby zamknięcie szkoły było nieprzewidziane. Ustawa nie precyzuje jednak, co oznacza ten zwrot. ZUS uznaje, że oznacza to, że rodzice zostali powiadomieni na zamknięciu szkoły na mniej niż siedem dni wcześniej.
Dodatkowy zasiłek przyznany specustawą nie wlicza się do 60 dni z ogólnej puli. Rodzice, korzystając z nadzwyczajnych możliwości w czasie epidemii, nie uszczuplają więc podstawowej puli. Jednak dodatkowy zasiłek przeznaczony jest tylko na czas zamknięcia placówek na czas epidemii COVID-19. Gdy ona się skończy, nie będzie możliwe skorzystanie z tego zasiłku. Jeśli szkoła zostanie zamknięta z dowolnego innego powodu (np. awaria wymagająca pilnej naprawy), to rodzice także będą mogli skorzystać z zasiłku tylko w ramach 60-dniowej ogólnej puli, o ile do tego czasu już jej nie wykorzystają np. na opiekę na chorym dzieckiem.
Trzeba też zaznaczyć, że podpisana przez prezydenta nowelizacja specustawy przewiduje, że Rada Ministrów będzie mogła wydłużyć okres pobierania specjalnego zasiłku. Rozporządzenie może zostać wydane dopiero po wejściu w życie ustawy.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 2 kwietnia 2020 r.