W związku z COVID-19 dwóch pracowników zgodziło się na urlop bezpłatny do końca września. Czy muszę opłacać za nich składki? Czy mogą w tym samym czasie pracować dorywczo na zleceniach w innej firmie? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – przepisy specustawy o COVID-19 nie wprowadzają specjalnych przepisów dotyczących urlopu bezpłatnego dla pracowników, jak również specjalnych reguł jego oskładkowania. Urlop bezpłatny został określony w art. 174 kodeksu pracy. Z tego przepisu zaś wynika, że m.in. na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu bezpłatnego urlopu, którego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Przy udzielaniu bezpłatnego urlopu dłuższego niż trzy miesiące strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn.
W orzecznictwie sądowym się podkreśla, że wspomniany urlop jest okresem, w którym – mimo trwania stosunku pracy – ulegają zawieszeniu wzajemne obowiązki i uprawnienia stron tego stosunku, tj. świadczenie pracy oraz wypłata wynagrodzenia (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r., sygn. akt II PK 111/08). Rzecz jasna taki stan rzeczy ma również odzwierciedlenie w kontekście ubezpieczeń społecznych oraz zdrowotnych. Zasadą jest,
co wynika z art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne – w tym przypadku pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Warto też odnotować np. stanowisko zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z 10 kwietnia 2019 r., sygn. akt IV U 560/18, gdzie zaakcentowano, że okres urlopu bezpłatnego jest okresem, który stanowi przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy. Podmiot zatrudniający nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika, a co za tym idzie okres ten nie jest ani okresem składkowym, ani nieskładkowym. Przedsiębiorca nie musi płacić za wskazanych pracowników ani składek na ubezpieczenia społeczne, ani zdrowotne. Aby jednak do tego doszło, musi złożyć w ZUS odpowiednie dokumenty rozliczeniowe.
Co do drugiego pytania, to pracownicy w okresie urlopu bezpłatnego mogą świadczyć pracę na rzecz innych podmiotów, w tym w oparciu o umowy cywilnoprawne.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 18 czerwca 2020 r.