Mężczyzna w ramach świadczonych usług finansowych i pośrednictwa pieniężnego udzielił fundacji kilku pożyczek. Ta nie była jednak w stanie ich spłacić. Chcąc odzyskać pieniądze, podatnik podjął najpierw standardowe działania związane z windykacją wierzytelności, m.in. aneksował terminy spłat, wysyłał wezwania do zapłaty, zawarł umowę odnowienia zobowiązania. Podejmował też rozmowy i negocjacje z prezesem fundacji. 

 

Działania te nie przyniosły jednak skutku. Mężczyzna złożył więc wniosek o ogłoszenie upadłości fundacji, a sam rozważał umorzenie długu. Umorzone pożyczki chciał zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Wolał się jednak upewnić, czy będzie miał taką możliwość, jeżeli sąd powszechny oddali jego wniosek o ogłoszenie upadłości z przyczyn niezależnych od wierzyciela. 

Argumentował, że podjął wszystkie niezbędne działania, by móc zaliczyć pożyczkę do kosztów podatkowych zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT. Przepis ten wyklucza z kosztów umorzone pożyczki, jeżeli ich umorzenie nie jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym. Mężczyzna natomiast podkreślał, że złożył wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika, a dalej już nie ma wpływu na to, co postanowi sąd. 

 

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jednak, że samo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie przesądza jeszcze o tym, czy faktycznie sąd wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika. Sąd może bowiem wniosek odrzucić lub oddalić. 

Co więcej – wskazał fiskus – w art. 23 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT mowa jest o umorzeniu pożyczki w ramach postępowania upadłościowego. Jeżeli w toku tego postępowania okaże się, że dłużnikowi nie uda się wykonać planu spłaty wierzycieli, to zgodnie z prawem upadłościowym sąd umorzy zobowiązania – wskazał dyrektor KIS (interpretacja z 3 września 2019 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.310.2019.3.AC).

 

Uznał więc, że mężczyzna nie może odliczyć od przychodu umorzonych przez siebie pożyczek, bo aby było to możliwe, umorzenia musiałby dokonać sąd w ramach postępowania upadłościowego toczącego się wobec fundacji.

 

Tego samego zdania był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (wyrok z 19 czerwca 2020 r., sygn. akt III SA/Wa 2470/19). Jak wyjaśniła sędzia Marta Waksmundzka-Karasińska, z art. 23 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT wynika, że umorzone pożyczki mogą być kosztem uzyskania przychodów tylko wtedy, jeżeli ich umorzenie jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub upadłościowym. Nie można z góry założyć, że złożenie przez wierzyciela wniosku o upadłość i umorzenie przez niego pożyczek będzie związane z postępowaniem upadłościowym. Nie są więc spełnione przesłanki pozwalające zaliczyć umorzoną pożyczkę do kosztów uzyskania przychodów. Wyrok jest nieprawomocny. 

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 29 czerwca 2020 r.