Rozpocząłem działalność indywidualną w marcu 2020 r. i korzystam z ulgi na start. Ponadto wystąpiłem o zwolnienie ze składki zdrowotnej, na razie ZUS rozliczył mi jedynie kwiecień. W lipcu chciałbym przystąpić do spółki cywilnej. Czy mogę utracić prawo do ulgi albo zwolnienia ze składek? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – ulga na start przewidziana w prawie przedsiębiorców stanowi wyjątek od ogólnej reguły, zgodnie z którą osoby prowadzące działalność gospodarcza na terenie Polski podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz zdrowotnemu. Zgodnie zaś z art. 18 ust. 1 i 2 prawa przedsiębiorców osoba fizyczna, która podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez sześć miesięcy od dnia podjęcia tej działalności. Taka osoba opłaca jedynie składkę zdrowotną.
W pierwszym okresie obowiązywania specustawy o COVID-19 korzystający z ulgi na start, zgodnie z literalną wykładnią przepisów dokonaną przez ZUS, nie mieli prawa do zwolnienia ze składek. Jedna z nowelizacji specustawy takie prawo im jednak dała, ale tylko za dwa miesiące (kwiecień i maj 2020 r.). Warunkiem jest, aby prowadzili działalność przed 1 kwietnia 2020 r. i przychód z tej działalności uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek:
• nie był wyższy niż 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w 2020 r. albo
• był wyższy niż 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w 2020 r., ale z kolei dochód w tym samym czasie nie był wyższy niż 7000 zł.
Spełnienie tych warunków w kwietniu pozwala na zwolnienie ze składek także za maj, nawet gdy przychód lub dochód znacznie wzrosły.
Na prawo do samej ulgi na start, a więc prawo do nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne, nie będzie mieć wpływu przystąpienie do spółki cywilnej. W zbliżonym stanie faktycznym stanowisko zajął ZUS (pismo z 10 czerwca 2020 r., znak WPI/200000/43/422/2020). Wskazano w nim m.in., że dla skorzystania z ulgi na start bez znaczenia jest okoliczność, że przedsiębiorca został wspólnikiem spółki. Jednocześnie ZUS zaznaczył, że do takiej sytuacji nie będzie miał zastosowania art. 9 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, z którego wynika, iż osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego wybranego przez siebie rodzaju działalności. Organ powołał się m.in. na art. 8 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdzie postanowiono, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1 prawa przedsiębiorców.
Przystąpienie do spółki cywilnej nie będzie miało też wpływu na zwolnienie ze składek, i to bez względu na to, kiedy ono nastąpi. Prawo do zwolnienia mają bowiem także osoby prowadzące działalność w tej formie.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 2 lipca 2020 r.