Pracodawca może zwolnić pracownicę w ciąży, gdy zakład pracy upada, jest w stanie likwidacji lub, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające jej zwolnienie dyscyplinarne
Jedna z naszych czytelniczek pyta o uprawnienia pracownicy w ciąży i po porodzie (patrz, ramka). Na razie pracownica nie musi się niczego obawiać. W czasie ciąży podlega szczególnej ochronie. Pracodawca – zgodnie z art. 177 § 1 kp. – nie może wypowiedzieć takiej pracownicy ani rozwiązać z nią umowy o pracę. Podobne przywileje zachowuje ona w okresie urlopu macierzyńskiego.
Są wyjątki, ale nie zawsze zatrudnienie jest takie pewne. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia i organizacja związkowa reprezentująca pracownicę zgodzi się na rozstanie z nią. Chodzi, więc o tzw. dyscyplinarne zwolnienie z pracy (art. 52 k.p.).
Szczególna ochrona ciężarnej pracownicy oraz podczas urlopu macierzyńskiego przestaje także działać, gdy dochodzi do upadłości lub likwidacji pracodawcy. Wówczas szef może z nią rozwiązać umowę o pracę, ale musi uzgodnić termin tego rozwiązania z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową.
Jeśli w tym czasie pracodawca nie jest w stanie zapewnić pracownicy innego zatrudnienia, to ZUS wypłaca pracownicy do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego (art. 30 ust. 3 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Ponadto okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Te same zasady odnoszą się także do pracownika – ojca, który wychowuje dziecko, korzystając z urlopu macierzyńskiego.
Ile na macierzyńskim…
Zasiłek macierzyński przysługuje przez cały okres urlopu macierzyńskiego.
Od 19 grudnia 2006 r. urlopy macierzyńskie zostały wydłużone i wynoszą:
18 tygodni przy pierwszym porodzie,
20 tygodni przy każdym następnym porodzie,
28 tygodni w razie urodzenia bliźniaków, trojaczków itp.
Gdyby jednak okazało się, że dziecko wymaga opieki szpitalnej, to pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą jego część może wybrać później, gdy odbierze dziecko ze szpitala. Taką sytuację przewiduje art. 181 k.p.
Przerywając w takiej sytuacji urlop macierzyński, matka może wrócić do pracy, pójść na urlop wypoczynkowy lub pobierać zasiłki z tytułu opieki nad chorym dzieckiem, o ile lekarz wystawi jej zaświadczenie na druku ZUS ZLA.
Jeżeli natomiast dziecko po urodzeniu nie wymaga opieki szpitalnej, ale zachorowało już w domu, to matce nie przysługują już w czasie urlopu macierzyńskiego prawa do zasiłków opiekuńczych. Nie może też przerwać urlopu macierzyńskiego, dlatego, że maluch choruje.
Przypominamy też, że urlop macierzyński rodzice dziecka mogą podzielić między sobą. Zgodnie z art. 180 § 5 k-p. pracownica, która wykorzystała po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej jego części. W takim wypadku niewykorzystanej części tego urlopu udziela się pracownikowi, ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
… ile na wychowawczym
Urlop wychowawczy przysługuj e każdemu z rodziców lub prawnemu opiekunowi dziecka, którego ogólny staż pracy wynosi 6 miesięcy i który jest pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy. Do 6-mie-sięcznego okresu zatrudnienia wlicza się także poprzednie okresy zatrudnienia.
Urlop wychowawczy może trwać najwyżej 3 lata. Można go wykorzystać w czterech częściach, ale nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4 lat.
* Problem czytelniczki
– Pracownica |est w trzecim miesiącu ciąży. Poród jest przewidywany na 24 września, 2007 r. Jej terminowa umowa o pracę kończy się 30 kwietnia 2009 r. Czy można ją zwolnić? Do kiedy będzie mogła korzystać z zasiłku macierzyńskiego i urlopu wychowawczego Czy w tym ostatnim okresie może podjąć pracę – pyta czytelniczka DOBREJ FIRMY.
Z takiego urlopu korzysta się, więc bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub później.
Więcej: Rzeczpospolita