– stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

– możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Oddzielono również orzekanie dla celów związanych ze świadczeniami z ubezpieczenia społecznego z tytułu niezdolności do pracy od orzekania o niepełnosprawności dla celów pozaubezpieczeniowych.

Ustawowe definicje niezdolności do pracy wzbudzają wątpliwości pracodawców. Dotyczą one możliwości zatrudnienia osób, które posiadają orzeczenia z informacją, że są „niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej”. Zapis ten wskazuje jedynie na stopień upośledzenia danej osoby w kontekście możliwości podjęcia pracy.

Jednakże informacja o podjęciu zatrudnienia przez osobę niezdolną do jej wykonywania może mieć wpływ na decyzję lekarza orzecznika ZUS lub innego organu orzekającego w sytuacji, gdy osoba ta ubiega się o przedłużenie okresu niezdolności do pracy lub orzeczenie niepełnosprawności. Każda sprawa tego typu rozpatrywana jest indywidualnie. 
 
Niezdolna do pracy (dla celów związanych z ubezpieczeniem) jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Natomiast częściowo niezdolna do pracy jest taka osoba, która zdolność do pracy, zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, utraciła w stopniu znacznym. Jeżeli niezdolność do pracy łączy się z naruszeniem sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, organ orzekający stwierdza niezdolność do samodzielnej egzystencji.