Lekarz orzecznik ZUS uznał, że jestem niezdolna do pracy. Okazało się, że orzeczenie zakwestionował główny lekarz orzecznik ZUS. Nie stawiłam się na wezwanie ZUS, bo stwierdziłam, że skoro lekarz orzecznik przyznał mi rentę, to sprawa jest zakończona. Otrzymałam jednak decyzję odmawiającą renty. Co mogę zrobić w takiej sytuacji? Nie doręczono mi pisma głównego lekarza, a jedynie wzywano na kolejne badanie – pyta czytelniczka Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspertka współpracująca z DGP – przede wszystkim trzeba podkreślić, że ani lekarz orzecznik, ani nawet komisja lekarska nie przyznają renty z tytułu niezdolności do pracy. Ich orzeczenia jedynie stwierdzają istnienie jednej z przesłanek otrzymania świadczenia, tj. niezdolności do pracy. Natomiast w sytuacji gdy nie ma wątpliwości, że ubezpieczony spełnia warunki dotyczące stażu pracy i podlegania ubezpieczeniu rentowemu, kolejnym warunkiem uzyskania renty będzie orzeczenie lekarskie. Zgodnie z art. 126 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych osoba, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy, oraz osoba mająca ustalone prawo do takiego świadczenia jest zobowiązana, na żądanie organu rentowego, poddać się badaniom lekarskim oraz, na wniosek lekarza orzecznika lub na wniosek komisji lekarskiej, badaniom psychologicznym, jeżeli są one niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń określonych ustawą. Artykuł 134 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej stosuje się w takim przypadku odpowiednio. Zgodnie z tym przepisem wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli osoba uprawniona do świadczeń nie poddała się badaniu lekarskiemu lub psychologicznemu, bez uzasadnionych przyczyn, mimo wezwania organu rentowego.
Nawet jednak gdy lekarz orzecznik stwierdzi niezdolność do pracy, trzeba pamiętać o uprawnieniu prezesa ZUS. Ustawa emerytalna pozwala mu w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej. O zgłoszeniu zarzutu wadliwości orzeczenia jednostka organizacyjna ZUS niezwłocznie zawiadamia osobę zainteresowaną.
Podobną sprawę do opisywanej rozstrzygał Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z 16 marca 2017 r., sygn. akt III AUa 138/16. Podkreślił on, że poddanie się badaniom lekarskim jest obowiązkowe dla osoby, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy. Obowiązek poddania się badaniu wynika z art. 126 ustawy emerytalnej, a skutkiem niepoddania się badaniu bez uzasadnionych przyczyn jest nieprzyznanie świadczenia.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 30 września 2021 r., autor: Anna Kwiatkowska, oprac.: GR