Podczas powrotu z pracy do domu miałem wypadek. ZUS odmówił mi jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego, a przecież wracałem z pracy. Czy decyzja ZUS jest zasadna? Za to samo zdarzenie otrzymałem podwyższony zasiłek chorobowy – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.

Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – zgodnie z definicją wypadku przy pracy zawartą w art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

● podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

● podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

● w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Na potrzeby ustalenia prawa do świadczeń z ustawy wypadkowej znaczenie kluczowe ma występowanie zdarzenia w postaci wypadku przy pracy, a nie np. w drodze z pracy do domu. Dla uzyskania prawa do świadczeń wypadkowych nie będzie miało więc znaczenie zdarzenie, do którego doszło w drodze do pracy lub z pracy. Może mieć ono jednak znaczenie dla świadczeń z ubezpieczenia chorobowego oraz rentowego. Ustawa zasiłkowa definiuje wypadek w drodze do pracy lub z pracy jako zdarzenie, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia chorobowego, uznane za wypadek na zasadach określonych w przepisach o emeryturach i rentach z FUS. Gdy ubezpieczony stał się niezdolny do pracy w wyniku takiego wypadku, ma prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego (nie – wypadkowego) na specjalnych zasadach. Przede wszystkim miesięczny zasiłek chorobowy wynosi wówczas 100 proc podstawy wymiaru zasiłku. Ponadto w takiej sytuacji nie ma zastosowania okres wyczekiwania. Chodzi o określony w art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej okres, po którym ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego. Jeśli podlega temu ubezpieczeniu obowiązkowo, prawo do zasiłku przysługuje po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Jeśli ubezpieczony podlega ubezpieczeniu dobrowolnemu (prowadzący działalność gospodarczą, zleceniobiorca), zasiłek przysługuje po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. W przypadku gdy niezdolność do pracy powstała w wyniki wypadku do pracy lub z pracy, zasiłek przysługuje, nawet gdy wypadek miał miejsce pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu.

Wypadek w drodze do pracy lub z pracy może wpłynąć także na prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Artykuł 57a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) zwalnia ubezpieczonego ubiegającego się o rentę, którego niezdolność do pracy powstała właśnie w ten sposób, z wymogu posiadania określonego okresu składkowego i nieskładkowego. Ustawa emerytalna zawiera definicję takiego wypadku, która ma także zastosowanie w przypadkach określonych w ustawie zasiłkowej. Zgodnie z art. 57b tego aktu prawnego za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego ze względów komunikacyjnych najdogodniejsza. Za drogę do pracy lub z pracy uważa się, oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu, również drogę do miejsca lub z miejsca:

1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;

2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;

3) zwykłego spożywania posiłków;

4) odbywania nauki lub studiów.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 2 czerwca 2022 r., autor: Marcin Nagórek, oprac.: GR