Rozwodzę się z mężem. Słyszałam, że mogę również żądać podziału składek odłożonych w ZUS. Na jakich zasadach się to odbywa? Oboje pracujemy, ale mąć zarabia więcej – pyta czytelniczka Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspertka współpracująca z DGP – przepisy umożliwiają dokonania po rozwodzie nie tyle podziału odłożonych składek, ile środków zaewidencjonowanych na subkoncie – wydzielonej części konta, na którym zapisywana jest część składek emerytalnych. Rozwiedziony małżonek nie dostanie jednak pieniędzy do ręki.
Zgodnie z art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w ramach konta ubezpieczonego ZUS prowadzi subkonto, na którym ewidencjonuje się informacje o zwaloryzowanej wysokości części wpłaconych składek emerytalnych wraz z wyegzekwowanymi od tych składek odsetkami za zwłokę i opłatą prolongacyjną oraz kwotę środków odpowiadających wartości umorzonych przez OFE jednostek rozrachunkowych w ramach mechanizmu tzw. suwaka, tj. stopniowego przenoszenia środków z OFE do ZUS przez ostatnie 10 lat przed ukończeniem przez ubezpieczonego wieku emerytalnego.
W opisywanej sytuacji kluczowe znaczenia ma art. 40e ustawy systemowej. Zgodnie z jego ust. 1 zwaloryzowane kwoty składek, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej zewidencjonowane na subkoncie podlegają podziałowi w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo w przypadku śmierci osoby, dla której ZUS prowadzi subkonto. Podział ten dokonywany jest na zasadach określonych w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.
Ta część składek, która w wyniku podziału przypada małżonkowi, jest ewidencjonowana na subkoncie tego małżonka. Jeżeli dla małżonka nie jest prowadzone subkonto, ZUS je założy. Co jednak ważne, podział środków zewidencjonowanych na subkoncie jest dokonywany w przypadku, gdy rozwód, unieważnienie małżeństwa albo śmierć nastąpiły nie później niż w dniu:
1) złożenia wniosku o emeryturę z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat;
2) nabycia prawa do emerytury w wieku emerytalnym wynoszącym 65 lat, jeżeli złożenie takiego wniosku nie jest wymagane, lub
3) osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat przez osoby, które miały ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku.
W przypadku osób będących członkami OFE fundusz ma obowiązek zawiadomić ZUS o osobach, na rzecz których nastąpił podział środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo śmierci osoby, dla której ZUS prowadzi subkonto, oraz o ich udziale w tych środkach, w terminie 14 dni od dnia dokonania tego podziału.
Osobie, której ZUS założył subkonto, wypłata jest dokonywana jako jednorazowa wypłata składek zewidencjonowanych na subkoncie – w przypadku gdy OFE dokonał tej osobie jednorazowej wypłaty środków zgromadzonych na rachunku. OFE zawiadamia o tym ZUS.
Podziałowi nie ulegają natomiast środki zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego poza subkontem. Niezależnie od różnicy w zarobkach rozwiedziony małżonek lub wdowa (wdowiec) nie mogą żądać ich podziału.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 9 czerwca 2022 r., autor: Anna Kwiatkowska, oprac.: GR