Udzieliliśmy naszemu pracownikowi pożyczki na cele mieszkaniowe z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Poręczycielem był inny pracownik. Pożyczkodawca już u nas nie pracuje, ponadto toczy się wobec niego tyle postępowań egzekucyjnych, że nie jest możliwe odzyskanie od niego pieniędzy (stały się wymagalne w 2018 r.). Czy możemy wystąpić z powództwem przeciwko poręczycielowi? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – źródłem pożyczki jest w tym przypadku zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Podstawy funkcjonowania tego funduszu wynikają z ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
W ocenie przedstawionej w pytaniu sytuacji szczególnie pomocne może być stanowisko zawarte w wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu z 18 listopada 2019 r., sygn. akt X P 681/19. W rozpatrywanej przez sąd sprawie również zawarto umowę pożyczki z pracownikiem, która została poręczona przez innego pracownika. Jak podkreślił sąd w uzasadnieniu, umowa pożyczki udzielanej pracownikowi z funduszu na cele mieszkaniowe jest, jak stwierdził Sąd Najwyższy (wyrok z 19 kwietnia 2013 r., sygn. akt III PK 43/12), instytucją prawa pracy. Sąd zaakcentował, że kodeks cywilny (dalej: k.c.) i regulacje dotyczące umowy pożyczki mają zastosowanie do sporów związanych z taką umową na mocy odesłania przewidzianego w art. 300 kodeksu pracy jedynie w kwestiach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, i to odpowiednio, z uwzględnieniem zasad prawa pracy. Podkreślił, że skoro umowa pożyczki mieszkaniowej z funduszu jest instytucją prawa pracy, to wynikające z niej roszczenia stron ‒ zarówno pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy ‒ podlegają przedawnieniu w terminach wynikających z przepisów prawa pracy, czyli na podstawie art. 291 k.p.
Sąd przywołał art. 876 k.c., z którego wynika, że przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał (par. 1). Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie (par. 2). Poręczenie jest zatem zabezpieczeniem wierzytelności o charakterze osobistym a jego powstanie i istnienie zależy od ważności i istnienia zobowiązania zabezpieczonego poręczeniem. Zwrócono uwagę również na art. 897 k.c., gdzie postanowiono, że o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga zakres zobowiązania dłużnika, jednak czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela. W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny.
Sąd uznał, że poręczyciel odpowiada za spłatę pożyczki z funduszu po osiągnięciu przez ten dług wymagalności. Poręczenie stanowi zobowiązanie osobiste, a roszczenie o jego spełnienie podlega własnemu przedawnieniu. Ze względu na niezależny bieg terminów przedawnienia roszczeń w stosunku do dłużnika głównego i w stosunku do poręczyciela możliwa jest sytuacja, że roszczenie główne ulegnie przedawnieniu wcześniej niż roszczenie w stosunku do poręczyciela, albo że uległoby ono przedawnieniu, gdyby nie podjęte przez dłużnika głównego działania polegające na uznaniu roszczenia lub zrzeczeniu się zarzutu przedawnienia.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 23 czerwca 2022 r., autor: Marcin Nagórek, oprac.: GR