Spółka przez pomyłkę wypłaciła podwójny ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy po wygaśnięciu umowy o pracę. Pracownik nie chce zwrócić dobrowolnie nadwyżki, bo ma trudną sytuację rodzinną. Co w tej sytuacji zrobić? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – z art. 177 par. 1 kodeksu pracy wynika, że w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego, w przypadku gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą. Wielu pracowników ma jednak np. tak dużo zaległego urlopu, że nie zdąży go wykorzystać w trakcie trwającego okresu wypowiedzenia, co skutkuje koniecznością wypłaty ekwiwalentu.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego akcentuje się, że z tego przepisu można wywieść, iż prawo do ekwiwalentu staje się wymagalne z dniem rozwiązania (wygaśnięcia) stosunku pracy. Pracodawca powinien go wypłacić, a pracownik ma prawo wystąpić do sądu o jego zasądzenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 marca 2017 r., sygn. akt II BP 11/15).
Bywa jednak i tak, że ekwiwalent zostanie wypłacony przez pracodawcę, a czasem nawet w zawyżonej wysokości. Pracownik staje się wówczas bezpodstawnie wzbogacony. Zgodnie z art. 409 kodeksu cywilnego kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 19 września 2012 r., sygn. akt I ACa 378/12, zaakcentowano, że istota bezpodstawnego wzbogacenia, uzasadniającego roszczenie o wydanie korzyści w naturze lub też o zwrot jej wartości, sprowadza się do uzyskania przez osobę wzbogaconą, kosztem osoby zubożonej, korzyści majątkowej bez podstawy prawnej.
Oceniając opisywaną w pytaniu sytuację, warto zwrócić uwagę na stanowisko zawarte w wyroku Sądu Rejonowego w Grudziądzu z 1 marca 2021 r., sygn. akt IV P 13/20. W podanej sprawie sąd rozpatrywał powództwo pracodawcy wobec pracownika o zwrot omyłkowo wypłaconego w podwójnej wysokości ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Finalnie sąd uznał powództwo pracodawcy za zasadne. Co jednak ciekawe, w orzeczeniu sądowym rozłożono spłatę zasądzonego świadczenia na raty.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 30 marca 2023 r., autor: Marcin Nagórek, oprac.: GR