Każde niezgodne z ustawą wykorzystanie pieniędzy ZFRON powoduje obowiązek dokonania wpłaty na rzecz PFRON. W takim przypadku nie mają zastosowania zasady ustalania wymiaru kary przewidziane w prawie karnym – donosi Dziennik Gazeta Prawna.

Tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 14 lutego 2023 r., sygn. akt III FSK 1661/21) w sprawie dotyczącej wydatkowania środków ZFRON. Pracodawca prowadzący ten fundusz w okresie od stycznia 2010 r. do marca 2012 r. dokonał z niego 44 wypłaty na łączną kwotę ponad 2,2 mln zł. Pieniądze te stanowiły pożyczki z konta ZFRON przeznaczone na bieżącą działalność i ratowanie płynności finansowej przedsiębiorstwa, a pracodawca przed kolejnymi wypłatami zwracał uprzednio pobrane środki. PFRON uznał, że takie postępowanie było wydatkowaniem pieniędzy tego funduszu niezgodnie z ich przeznaczeniem. W takim przypadku zgodnie z art. 33 ust. 4a ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i  społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z  2023 r. poz. 100 ze zm.) pracodawca jest zobowiązany do zwrotu na rachunek ZFRON błędnie wydatkowanej kwoty oraz musi dodatkowo wpłacić do PFRON 30 proc. jej wysokości.

Firma odwołała się od tej decyzji do ministra rodziny i polityki społecznej, ale została ona utrzymana w  mocy. Również skarga złożona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie została oddalona. Pracodawca postanowił więc złożyć na ten wyrok (sygn. akt III SA/Wa 2920/18) skargę kasacyjną do NSA. Zarzucił w niej sądowi I instancji błędną wykładnię przepisów, która polegała na uznaniu, że każdorazowe pobranie pieniędzy z ZFRON tytułem pożyczki stanowiło samodzielną podstawę naliczenia sankcji, co doprowadziło do wielokrotnego zastosowania i dokonania zawyżonego wymiaru kary pieniężnej, o której jest mowa w art. 33 ust. 4a ustawy o rehabilitacji. Zdaniem firmy w tej sprawie powinny być uwzględnione przepisy kodeksu odnoszące się do ustalania wymiaru kar, które sprowadzają się do tego, że w przypadku identycznych przestępstw dla wymierzenia kary nie sumuje się czynów zabronionych i przewidzianych za nie kar.

NSA orzekł jednak, że skarga kasacyjna nie była zasadna. Podkreślił, że brak jest podstaw, aby w realiach rozpatrywanej sprawy i wykładni art. 33 ust. 4a ustawy uwzględniać przepisy kodeksu karnego i wynikającej z nich zasady ne bis in idem (nie dwa razy w tej samej sprawie). W ustawie o rehabilitacji nie ma bowiem normy, która nakazywałaby traktować dodatkową wpłatę do PFRON w wysokości 30 proc. jako karę lub inny środek karny. To zaś oznacza, że każde niezgodne z  ustawą wykorzystanie pieniędzy ZFRON skutkuje obowiązkiem wpłacenia do PFRON 30 proc. bezprawnie wydatkowanej kwoty. Jednocześnie z perspektywy art. 33 ust. 4a nie ma znaczenia to, że środki zostały zwrócone, w jakim terminie to nastąpiło oraz motywy, jakimi kierował się pracodawca, gdy wypłacał pieniądze z konta ZFRON.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 1 czerwca 2023 r., autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR