Wraz z trójką rodzeństwa pobieram rentę rodzinną po zmarłym ojcu. Okazało się, że jeden z moich braci został skreślony z listy studentów w marcu, a mimo to pobierał rentę. Poinformował o tym ZUS dopiero w czerwcu. Jak to wpłynie na wysokość renty rodzinnej? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspertka współpracująca z DGP – wysokość renty rodzinnej zależy od wysokości emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, którą zmarły otrzymywał lub mógłby otrzymywać. Osoba (osoby) uprawnione do renty rodzinnej nie otrzymują jej w pełnej wysokości, tylko w odpowiednim procencie uzależnionym od liczby osób do niej uprawnionych. Stanowi o tym art. 73 ustawy emerytalnej. Z jego ust. 1 wynika, że renta rodzinna wynosi:
- dla jednej osoby uprawnionej – 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
- dla dwóch osób uprawnionych – 90 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
- dla trzech lub więcej osób uprawnionych – 95 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
Artykuł 74 ustawy emerytalnej ustanawia generalną zasadę, że wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna i podlega ona podziałowi na równe części między uprawnionych.
W analizowanej sytuacji trzeba zwrócić uwagę na ust. 3 tego artykułu, z którego wynika, że w razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność podziału renty rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału renty ze względu na zmianę liczby osób uprawnionych ZUS podzieli świadczenie od miesiąca ujawnienia tych okoliczności.
Zatem w opisywanym przypadku zmiana wysokości renty rodzinnej w związku z utratą prawa do świadczenia przez jedno z rodzeństwa nastąpi w czerwcu.
Odrębną sprawą pozostaje to, że część renty rodzinnej pobranej przez brata po skreśleniu go z listy studentów należy uznać za nienależnie pobrane świadczenia (w rozumieniu art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy emerytalnej). Za takie świadczenia uważa się te wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie do nich prawa albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli pobierający pouczony był o braku prawa do ich pobierania. Uznaje się przy tym za pouczenie także informację załączoną do decyzji o przyznaniu prawa do renty rodzinnej. ZUS będzie więc próbował odzyskać wypłacone pieniądze od osoby, które je pobrała.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 6 czerwca 2024 r., autor: Anna Kwiatkowska, oprac.: GR