Odszkodowanie z tytułu utraconej własności akcji, prawa poboru oraz dywidend nie jest przychodem z kapitałów pieniężnych – czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej.
Mężczyzna w 2008 r. nabył akcje na okaziciela polskiej spółki akcyjnej. Oddał je na prze- chowanie adwokatowi, a ten przekazał je innemu podmiotowi, który – nie będąc do tego uprawnionym – wykonywał uprawnienia z akcji: głosował, pobierał dywidendy, korzystał z prawa poboru.
Sprawa trafiła do sądu i zakończyła się wyrokiem, na mocy którego mężczyzna otrzymał odszkodowanie za utraconą własność akcji, a tym samym utracone prawo poboru i prawo do dywidendy. Odszkodowanie częściowo dotyczyło korzyści, które mężczyzna mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. Obejmowało też odszkodowanie za utratę prawa do rozliczenia kosztów nabycia akcji, które to prawo przysługiwałoby mu, gdyby akcje sprzedał.
Mężczyzna uważał, że skoro odszkodowanie pokrywa szkodę, to jest ono substytutem przychodu ze sprzedaży akcji. Jest to zatem przychód z kapitałów pieniężnych, czyli ze źródła, z którego dochody są opodatkowane 19-proc. stawką PIT – twierdził.
Gdyby był to przychód z innego źródła, opodatkowanego na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej, to mężczyzna musiałby zapłacić wyższy podatek dochodowy.
Podatnik uważał też, że niezależnie od powiązania odszkodowania z danym źródłem przychodów powinien móc odliczyć poniesiony w 2008 r. koszt nabycia tych akcji.
Nie zgodził się z nim dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W interpretacji z 16 lutego 2024 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.520.2023.3.ŁS) stwierdził, że wypłacone mężczyźnie odszkodowanie nie jest przychodem z kapitałów pieniężnych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT), tylko z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT), a więc opodatkowanym według skali podatkowej.
W sprawie kosztów nabycia akcji dyrektor KIS wyjaśnił, że owszem stanowią one koszty, ale związane z przychodem zaliczanym do kapitałów pieniężnych. Nie mogą zatem być kosztem uzyskania przychodów z innych źródeł. To oznacza, że od przychodu z tytułu odszkodowania mężczyzna nie może odliczyć kosztu nabycia akcji, bo koszt ten nie został poniesiony w celu uzyskania odszkodowania. Nie jest zatem spełniona podstawowa przesłanka z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT: „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”.
Na marginesie dyrektor KIS zwrócił też uwagę, że przyznając odszkodowanie, sąd uwzględnił również częściową rekompensatę za utratę prawa do odliczenia kosztów nabycia akcji, które mężczyzna mógłby odjąć przy potencjalnej sprzedaży (gdyby nie utracił prawa własności akcji).
Stanowisko fiskusa zaakceptował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (wyrok z 23 lipca 2024 r., sygn. I SA/Gd 295/24).
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 1 sierpnia 2024 r., autor: Paweł Jastrzębowsk, oprac.: GR