Gmina wezwała naszą spółkę do zapłaty kary umownej za dostarczenie mebli po terminie. Kara wynosiła 0,2 proc. wartości umowy (łącznie to kilka tysięcy złotych). Ostatecznie wykonaliśmy zlecenie, a gmina nie poniosła żadnej szkody. Nasze opóźnienie wynikało z braków kadrowych. Czy możemy się ubiegać o umorzenie kary? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.

Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – zgodnie z art. 484 kodeksu cywilnego, w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości ‒ bez względu na wysokość poniesionej szkody. Co więcej, jak akcentuje się w orzecznictwie sądowym, możliwość dochodzenia zapłaty kary umownej nie jest w żadnej mierze uzależniona od wystąpienia po stronie wierzyciela szkody majątkowej (por. wyrok Sądu Apelacyjne- go w Krakowie z 6 listopada 2020 r., sygn. akt I AGa 171/19).

Biorąc pod uwagę sytuację czytelnika oraz wspomnianą regulację, wydaje się, że żądanie gminy dotyczące zapłaty kary umownej jest uprawnione. W każdym razie argumentem spółki wobec roszczenia gminy nie może być ani brak szkody po stronie gminy ani przyczyny opóźnienia związane z brakami kadrowymi.

Ponieważ gmina może wystąpić ze skutecznym powództwem do sądu o zasądzenie wspomnianej kary umownej, racjonalne jest skierowanie do urzędu gminy wniosku o za- stosowanie preferencji w jej spłacie, np. umorzenia. Praktycznie wszystkie jednostki samorządu terytorialnego wprowadzają bowiem specjalne rozwiązania legislacyjne na podstawie art. 59 ustawy finansach publicznych. Wynika z niego m.in., że w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym, należności pieniężne, które mają charakter cywilnoprawny ‒ przypadające jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym ‒ mogą być umarzane, terminy ich spłaty mogą zostać odroczone lub płatność tych należności rozłożona na raty, na zasadach określonych przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Organ ten określa szczegółowe zasady, sposób i tryb udzielania ulg, warunki dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga będzie stanowić pomoc publiczną, oraz wskazuje organ lub osobę uprawnioną do udzielania tych ulg.

Jednak wnioskodawca musi spełniać podstawową przesłankę ważnego interesu dłużnika lub interesu publicznego, a pojęcia te – jak akcentuje się w orzecznictwie sądowym ‒ są nieostre. Z tego powodu ich treść powinna być oceniana w kontekście konkretnej, indywidualnej sprawy. Ocena, czy taki interes zachodzi, dokonywana jest przez organ do tego uprawniony na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 3 grudnia 2024 r., autor: Marcin Nagórek, oprac.: GR