Jeśli w przepisach znajdzie się zastrzeżenie, że do posiadania statusu zakładu aktywności zawodowej wystarczy zatrudnienie pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności na poziomie 10 proc., może to spowodować, że takim osobom będzie trudniej znaleźć pracę – czytamy w Dzienniku Gazecie Prawnej.

Na takie zagrożenie zwraca uwagę Krajowa Rada Konsultacyjna ds. Osób Niepełnosprawnych, która podjęła uchwałę w sprawie zgłoszonego przez posłów Polska 2050 – Trzecia Droga projektu nowelizacji ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 44 ze zm.). Jedna z przewidzianych w nim zmian dotyczy art. 29, którego ust. 1 obecnie przewiduje, że ZAZ musi zatrudniać co naj- mniej 70 proc. osób niepełnosprawnych (w szczególności skierowanych przez powiatowy urząd pracy), które zaliczają się do znacznego stopnia niepełnosprawności albo umiarkowanego – przy czym w tym drugim przypadku pod warunkiem, że stwierdzono u nich autyzm, upośledzenie umysłowe bądź chorobę psychiczną. Posłowie chcą zaś dodać ust. 1a do art. 29, stanowiący, że stan zatrudnienia osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie może być niższy niż 10 proc.

Zdaniem KRK jest to zmiana drastyczna i niekorzystna dla osób ze znaczną dysfunkcją zdrowotną, bo jeśli zostanie przyjęta, to istnieje ryzyko pogorszenia ich aktywności zawodowej. Może się też zmienić sposób postrzegania ZAZ jako podmiotów zapewniających zatrudnienie osobom wymagającym intensywnego wsparcia. Dlatego KRK proponuje modyfikację ust. 1a w taki sposób, aby określał on, że stan zatrudnienia osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności wynosi nie więcej niż 50 proc. To spowoduje, że udział w zatrudnieniu osób z umiarkowaną dysfunkcją zdrowotną będzie zwiększony i nie będzie to prowadzić do wypychania z chronionego rynku pracy osób ze znacznym uszczerbkiem na zdrowiu.

Podobne zastrzeżenia przedstawił Związek Województw RP (marszałkowie przekazują ZAZ środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na ich niepełnosprawnych pracowników). Samorządy wojewódzkie podkreślają, że przyjęcie 10 proc. wskaźnika dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności może prowadzić do ich wykluczenia z rynku pracy.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 22 maja 2025 r., autor: Michalina Topolewska, oprac.: GR