Przedsiębiorca, który wykonuje usługi daleko od miejsca zamieszkania, może wynająć tam lokum i wydatki rozliczyć w księdze przychodów i rozchodów. Ale nie wtedy, gdy faktycznie przeprowadza się do innej miejscowości – czytamy w Rzeczpospolitej.

Okazuje się, że samozatrudnieni dość często zastanawiają się, czy wydatki za wynajęcie mieszkania mogą być zaliczone do kosztów działalności. Rozstrzygnięcie tego nie jest łatwe. W ustawie o PIT nie znajdziemy bowiem szczegółowych regulacji dotyczących tego problemu. Oznacza to, że należy brać pod uwagę jedynie zawartą w art. 22 ust. 1 definicję kosztów uzyskania przychodów. Przepis ten mówi, że są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23 tej ustawy. W praktyce należy więc zastanowić się, czy kwoty płacone za wynajęcie mieszkania są poniesione w celu uzyskania przychodu firmy, czy też są to wydatki o charakterze osobistym.

Problemem tym zajmowała się m.in. izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 1 lutego 2011 (ILPBlM15-1248/10-4/AGr). Z pytaniem zwrócił się prowadzący prywatną praktykę lekarz. Wyjaśnił, że świadczy usługi w szpitalu znajdującym się w innym mieście niż siedziba firmy. Musiał więc tam wynająć mieszkanie, ponieważ znaczna odległość wyklucza codzienne dojazdy.

Izba skarbowa zgodziła się, że wydatki na najem są kosztem. Uznała je bowiem za związane z przychodem.
Podkreśliła jednak konieczność właściwego ich udokumentowania. Wyjaśniła, że zgromadzone dowody nie mogą ograniczać się tylko do faktury lub rachunku wystawionego przez właściciela mieszkania. Niezbędne jest również posiadanie dowodów, świadczących o wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej usługach medycznych w okolicach wynajmowanego mieszkania, umożliwiających w sposób bezsporny ustalenie związku przyczynowo-skutkowego poniesionych wydatków z uzyskanymi przychodami, a ponadto potwierdzających ich racjonalność.

Nie ma również przeszkód, aby w kosztach działalności przedsiębiorca uwzględnił wydatki na noclegi w innym kraju. Dotyczy to także sytuacji, gdy wykonuje usługi przez długi okres. Potwierdza to odpowiedź Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 maja 2010 (ITPB1M15-203/10/HD).

Są jednak także odpowiedzi niekorzystne dla podatników. Przykładem jest interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 grudnia 2010 (ITPB31/ 415-919/10/AK). Pytanie zadał elektroradiolog, który od kilku lat prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Siedziba jego firmy znajduje się w miejscu zamieszkania.
Obecnie wnioskodawca podpisał kontrakt na świadczenie usług ze szpitalem w miejscowości oddalonej od siedziby firmy o 130 km. Kontrakt zobowiązuje go do pracy przez pięć – siedem dni w tygodniu po sześć godzin dziennie. Z uwagi na charakter pracy zobowiązany jest do pozostawania do dyspozycji w nagłych wypadkach po godzinach pracy. Codzienny dojazd do pracy nie jest zatem możliwy. Wnioskodawca zamierza więc wynająć mieszkanie w miejscowości, w której znajduje się szpital, z którym zawarł kontrakt.

Izba skarbowa uznała, że wydatków z tego tytułu nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Wyjaśniła, że podpisując kontrakt na świadczenie usług ze szpitalem oddalonym od miejsca zamieszkania o 130 km, wnioskodawca musiał się liczyć z wynikającymi z tego niedogodnościami. Jednocześnie okoliczności wskazują, że wydatki na najem będą miały charakter osobisty. Wnioskodawca nie będzie bowiem dojeżdżał z miejsca zamieszkania do miejsca wykonywania działalności. Umowa ze szpitalem zobowiązuje go do przebywania w nim od pięciu do siedmiu dni w tygodniu po sześć godzin dziennie oraz do pozostawania do dyspozycji poza tymi godzinami w razie nagłych wypadków. Pomimo czasowego charakteru zawartego kontraktu na czas jego trwania wnioskodawca przeniesie więc swoje miejsce zamieszkania do miasta, w którym jest szpital. Wynajmowane mieszkanie będzie więc służyło tylko zaspokojeniu osobistych potrzeb mieszkaniowych.

Więcej w Rzeczpospolitej z 12 października 2011 r.