Można amortyzować samochód kupiony do spółki z siostrą

Rzeczpospolita (2011-12-13), autor: Krzysztof Rustecki , oprac.: GR

gru 13, 2011

W 2005 r. kupiłem z siostrą na współwłasność (po 50 proc.) nowy samochód osobowy. Mam fakturę VAT dotyczącą tego zakupu. Samochód był wykorzystywany do celów prywatnych. Teraz rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej i chciałbym go wprowadzić do firmy jako środek trwały. Jaką przyjąć jego wartość początkową? Czy gdyby współwłasność została nieodpłatnie zniesiona na moją rzecz, to wartość ta byłaby wyższa (siostra nie prowadzi działalności gospodarczej)? – pyta czytelnik Rzeczpospolitej.

Wartość początkową samochodu ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika w jego własności. Jeżeli znana jest jego cena nabycia, to należy ją przyjąć do ustalenia wartości początkowej, pomimo że samochód był w okresie od jego zakupu do wprowadzenia do ewidencji używany przez współwłaścicieli. Zniesienie współwłasności samochodu daje możliwość zwiększenia jego wartości początkowej.

Gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, to jego wartość początkową ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. Mówi o tym art. 22g ust. 11 ustawy o PIT. Nie stosuje się tej zasady tylko do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, gdy nie wykorzystują oni tych składników w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie. Wówczas drugi małżonek może wprowadzić do ewidencji taki składnik według jego pełnej wartości, tj. bez uwzględnienia wielkości posiadanego udziału. Możliwość taka nie dotyczy jednak sytuacji, gdy współwłaścicielem jest inna osoba, np. z ojciec czy siostra. Ponieważ w przypadku czytelnika jego udział we własności samochodu wynosi 50 proc., to podstawą naliczania odpisów amortyzacyjnych będzie połowa jego wartości.

Powstaje jednak pytanie, jak określić wartość samochodu zakupionego w 2005 r. a wprowadzanego do ewidencji środków trwałych w 2011 r.

Na podstawie art. 22g ust. 8 ustawy o PIT, jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.

Ten przepis ma jednak zastosowanie tylko, gdy nie można ustalić ceny nabycia środka trwałego. Jeżeli można ją ustalić na podstawie posiadanych dokumentów (np. faktury zakupu, umowy kupna-sprzedaży), to wprowadzając samochód nabyty w 2005 r. do ewidencji 2011 r., czytelnik powinien ustalić jego wartość początkową na podstawie ceny nabycia.
Nie ma tu znaczenia, że samochód ten był wykorzystywany już przez kilka lat przez współwłaścicieli do celów prywatnych i tym samym jest on już w pewnym stopniu zużyty. Potwierdzają to organy podatkowe (np. interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 kwietnia 2011, ITPB1/415-57/11/PSZ).

Liniowa stawka amortyzacji dla samochodów osobowych wynosi 20 proc. Na podstawie art. 22J ust 1 pkt 2 ustawy o PIT podatnik może indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych środków trwałych, pierwszy raz wprowadzonych do jego ewidencji, z tym że okres amortyzacji dla środków transportu nie może być krótszy niż 30 miesięcy (2,5 roku, a więc stawka amortyzacyjna może wynosić maksymalnie 40 proc).
Zgodnie z art. 22J ust. 2 pkt 1 tej ustawy środki trwałe (z wyjątkiem budynków, lokali, budowli) uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez sześć miesięcy.

Nieodpłatne zniesienie współwłasności pomiędzy osobami należącymi do pierwszej grupy podatkowej (w tym rodzeństwem) jest zwolnione z podatku od spadków i darowizn. Niemniej podlega ono przepisom o tym podatku i dlatego nie mają do niego zastosowania przepisy ustawy o PIT, co wynika z jej art. 2 ust. 1 pkt 3.
Nie powstanie zatem przychód podlegający PIT u osoby, na rzecz której znoszona jest nieodpłatnie współwłasność.

Więcej w Rzeczpospolitej z 12 grudnia 2011 r.