Niepełnosprawny czytelnik Dziennika Gazety Prawnej domaga się przywrócenia do pracy a pracodawca broni się przed tym podnosząc, że byłoby ono w tym przypadku niecelowe. Mężczyzna twierdzi natomiast, że sąd musi przywrócić go do pracy (a nie ograniczać się do zasądzenia odszkodowania), ponieważ wymagają tego przepisy prawa europejskiego i konstytucji.

Pracownik nie może skutecznie powoływać się na te regulacje. Niepełnosprawność pracownika nie stoi na przeszkodzie w zastosowaniu art. 45 par. 2 kodeksu pracy. Umożliwia on zasądzenie przez sąd – wbrew żądaniu pracownika – odszkodowania zamiast przywrócenia do pracy w sytuacji, gdy uwzględnienie żądania przywrócenia do pracy jest niemożliwe lub niecelowe. W wyroku z 12 maja 2011 r. (II PK 276/10, LEX 949027) Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że podstawą ochrony niepełnosprawnego pracownika nie są w takich okolicznościach przepisy art. 69 konstytucji i art. 5 dyrektywy Rady 78/2000/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy.

Zdaniem SN, twierdzenia o możliwości wyłączenia przez te przepisy działania art. 45 par. 2 k.p. są nietrafne. Wskazana wyżej dyrektywa Rady odnosi się do sfery zatrudnienia osób niepełnosprawnych wyłącznie w aspekcie zakazu ich dyskryminacji. Art. 5 dyrektywy przewiduje tylko wymóg wprowadzenia racjonalnych usprawnień uwzględniających potrzeby takich osób w miejscu pracy. Nie wynika z niego natomiast, aby – przy nienaruszeniu zakazu dyskryminacji – osoba niepełnosprawna, która nie jest kompetentna do wykonywania najważniejszych czynności na danym stanowisku, musiała być przyjęta do pracy, awansowana lub dalej zatrudniana. Również art. 69 konstytucji przewiduje tylko obowiązek zapewnienia przez władze publiczne pomocy osobom niepełnosprawnym w zakresie zabezpieczenia egzystencji, przysposobienia do pracy i komunikacji społecznej. Nie dotyczy on natomiast kwestii trwałości zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 24 stycznia 2012 r.