Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku – czytamy w Rzeczpospolitej.

Zgodnie z art 39 k.p. pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia pracownikowi, któremu m.in. brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia: powszechnego wieku emerytalnego lub niższego wieku emerytalnego z tytułu tzw. okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W tym drugim przypadku chodzi o wiek emerytalny niższy od powszechnego, który zapewnia szybsze uzyskanie „normalnej” emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z mocy samego prawa.

Ochrona przedemerytalna nie przysługuje natomiast przez okres czterech lat przed nabyciem prawa do tzw. wcześniejszej emerytury (np. pracowniczej). Do uzyskania takiego świadczenia niezbędnym warunkiem jest złożenie przez zainteresowanego wniosku, wyrok SN z 5 lipca 2011 r.
Szczególny przywilej trwałości stosunku pracy określony w art 39 k.p. obejmuje nie tylko umowy zawarte na czas nieokreślony, ale również zatrudnienie okresowe. Jednak z gwarancji tych korzysta osoba zaangażowana na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony, która spełnia pozostałe warunki określone w przepisach a więc: brakuje jej nie więcej niż cztery lata do wieku emerytalnego, czas trwania zatrudnienia okresowego umożliwia jej uzyskanie prawa do emerytury, angaż okresowy dopuszcza w swej treści możliwość jego wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Oznacza to, że osoba zatrudniona na czas określony jest objęta ochroną przedemerytalną, jeśli okresowa umowa ma się zakończyć w dniu osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego lub później – wyrok SN z 27 lipca 2011 r.

Wypowiedzenie złożone pracownikowi, w tym pozostającemu w wieku przedemerytalnym, przez nieuprawniony do tego organ jest skuteczne. Zasadą prawa pracy jest skuteczność jednostronnych czynności rozwiązujących dokonanych przez pracodawcę bez względu na ich wady. Stwierdzenie tych wad wymaga zakwestionowania czynności rozwiązującej przez złożenie odwołania do sądu pracy. Jeśli więc zakład dał wypowiedzenie chronionej osobie, to odnosi ono skutek prawny, jeżeli zainteresowany go nie zakwestionuje. Gdyby jednak podczas takiego wypowiedzenia pracodawca wręczył zatrudnionemu dyscyplinarkę, to uzyska on prawo jedynie do limitowanego odszkodowania na podstawie art 60 k.p. Nie wchodzi wówczas w grę przywrócenie do pracy – wyrok SN z 9 czerwca 2009 r.

Pracodawca ma prawo wręczyć zatrudnionemu wypowiedzenie przed rozpoczęciem wieku przedemerytalnego, nawet jeśli umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu już po przekroczeniu tego wieku. Przepis art 39 k.p. ustanawia bowiem zakaz złożenia wypowiedzenia w okresie ochronnym a nie w ogóle rozwiązania stosunku pracy przez zakład w tym okresie – wyrok SN z 6 grudnia 2005 r.

Ochrona z art 39 k.p. obejmuje osobę zasiadającą w zarządzie spółki z o.o., zatrudnioną na tym stanowisku na podstawie umowy o pracę, która została odwołana z funkcji. Oznacza to, że nie wolno byłemu członkowi zarządu wręczyć wymówienia w ciągu czterech lat przed osiągnięciem przez niego wieku emerytalnego, jeśli okres zatrudnienia umożliwia mu nabycie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Jeśli taki pracownik otrzymał wypowiedzenie, będąc w wieku chronionym, przysługuje mu roszczenie o przywrócenie do pracy na stanowisko członka zarządu oraz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy. Wynika tak z art. 203 § 1 zdanie drugie kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym odwołanie nie pozbawia go roszczeń ze stosunku pracy.

Pracodawca, który wbrew zakazowi z art. 39 kp. dał wypowiedzenie pracownikowi w wieku przedemerytalnym, powinien się zgodzić w ugodzie na przedłużenie zatrudnienia do czasu uzyskania przez zwolnionego nagrody jubileuszowej kolejnego szczebla. W ten sposób zostanie zabezpieczony słuszny interes zatrudnionego. Ugodę przeciwnej treści sąd powinien uznać za bezskuteczną, ponieważ jest ona niezgodna ze słusznym interesem pracownika -wyrok SN z 29 czerwca 2010 r.
Przepisu art. 39 nie stosuje się w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Ochronę przedemerytalną znosi decyzja ZUS, w której przyznał on pracownikowi prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Pracodawca nie może więc wypowiedzieć umowy o pracę zatrudnionemu pozostającemu w wieku przedemerytalnym i spełniającemu pozostałe warunki do objęcia ochroną z art. 39 k.p., jeżeli ten legitymuje się tylko orzeczeniem o trwałej niezdolności do pracy – wyrok SN z 18 stycznia 2012 r.

Więcej w Rzeczpospolitej z 25 kwietnia 2012 r.