Z pracownicą zawarliśmy umowę o pracę na czas określony do 31 grudnia 2011 r. W połowie grudnia przedłożyła ona zaświadczenie lekarskie potwierdzające piąty miesiąc ciąży. W związku z tym zawartą z nią umowę o pracę przedłużyliśmy do dnia porodu. 21 maja kobieta urodziła dziecko. Wypłacamy zasiłki zatrudnionym osobom. Czy musimy też wypłacić zasiłek macierzyński pracownicy za 21 maja, który jest ostatnim dniem jej zatrudnienia? – pyta czytelnik Rzeczpospolitej.

Zasiłek macierzyński przysługuje osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym która urodziła dziecko w okresie tego ubezpieczenia albo w trakcie urlopu wychowawczego. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy kobieta utraciła pracę w okresie ciąży z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy. O prawo do tego świadczenia nie musi się zatem martwić pracownica, z którą pracodawca przedłuży terminową umowę o pracę do dnia porodu.
Aby zapewnić pracownicy w ciąży uzyskanie prawa do zasiłku macierzyńskiego, przepisy kodeksu pracy gwarantują jej szczególną ochronę stosunku pracy. Zgodnie art. 177 kp.:

– pracodawca nie może wypowiedzieć, ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży chyba, że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy zatrudnionej,

– rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,

– umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu; nie dotyczy to jednak zatrudnienia na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Pracownica zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, z którą umowa o pracę na podstawie art 177 § 3 kp. Została przedłużona do dnia porodu, ma prawo do zasiłku macierzyńskiego. Tak wskazuje art 30 ust 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm).

Gdy umowa o pracę została przedłużona z mocy prawa i wygasła w dniu porodu (ten dzień jest ostatnim dniem ubezpieczenia chorobowego), zasiłek macierzyński za cały okres może wypłacić ZUS. Nie ma znaczenia, że na pracodawcy ciąży obowiązek wypłaty świadczeń chorobowych zatrudnianym osobom i w zasadzie to on powinien wypłacić zasiłek należny do ostatniego dnia trwania stosunku pracy włącznie. Ale jest to możliwe jedynie wtedy, gdy pracownica nie korzystała z urlopu i zasiłku macierzyńskiego przed dniem porodu Wypłatę zasiłku przejmie w tym wypadku oddział ZUS właściwy według miejsca zamieszkania byłej pracownicy.

Jeżeli umowa o pracę została z pracownicą przedłużona do dnia porodu do wypłaty zasiłku macierzyńskiego wymagany jest skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona przez płatnika składek za zgodność z oryginałem oraz zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3. Od 9 maja 2012 r, tj. od wejścia w życie rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 20i2r, poz. 444), nie jest już wymagane świadectwo pracy lub inny dokument stwierdzający rodzaj zawartej umowy o pracę i datę jej rozwiązania.

Z pracownicą, o którą pyta czytelnik „Rz”, umowa o pracę zawarta na czas określony do 31 grudnia 2011 r. została przedłużona do dnia porodu. Dziecko urodziło się 21 maja 2012 r. Pracodawca nie musi wypłacać zasiłku macierzyńskiego za ten jeden dzień. Może przekazać wypłatę całego świadczenia do ZUS. Jeśli pracodawca nie wypłaci zasiłku macierzyńskiego za 21 maja, powinien o tym poinformować ZUS.
Okres, przez jaki pracownica otrzyma zasiłek macierzyński, nie zostanie skrócony z tego powodu, że przysługuje po ustaniu zatrudnienia. ZUS będzie go wypłacał przez 140 dni (tj. od 21 maja do 7 października 2012 r.).

Więcej w Rzeczpospolitej z 22 maja 2012 r.