Jak informuje Rzeczpospolita, sąd rejonowy z Poznania skierował pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Dotyczy ono podziału hipoteki. Współwłaściciele nieruchomości, na której stał budynek mieszkalny, wystąpili o zniesienie współwłasności. Chcieli wydzielenia na odrębną własność 18 mieszkań oraz garażu jako lokalu użytkowego.

Lokale miały być wydzielone bezobciążeniowo, tj. bez hipoteki. I miały przypaść osobom, których udziały nie były obciążone hipoteką. Współwłaściciele wnieśli ponadto o pozostawienie hipoteki na udziałach wpisanych już do działu IV księgi wieczystej. Nie zgodził się na to naczelnik urzędu skarbowego oraz prokuratura apelacyjna. Oba urzędy miały ustanowioną na tej nieruchomości na swoją rzecz hipotekę przymusową.
Sąd rejonowy, rozpatrując tę sprawę, doszedł do wniosku, że art. 76 ust. 1 zd. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, w brzmieniu obowiązującym od 20 lutego 2011 r, tj. od daty wejścia w życie noweli tej ustawy, może naruszać konstytucję. Chodzi o to, że art 76 w zdaniu pierwszym mówi, iż w razie podziału nieruchomości hipoteka, która na niej była ustanowiona, obciąża wszystkie nieruchomości utworzone na skutek podziału.

Oznacza to, że wierzyciel, któremu ona przysługuje, może żądać zaspokojenia w całości lub w części z każdej nieruchomości, z kilku z nich lub ze wszystkich łącznie. Z kolei w zdaniu drugim art. 76 stanowi, że hipoteka na części ułamkowej nieruchomości obciąża w takim samym zakresie części ułamkowe wszystkich nieruchomości utworzonych przez podział.

Zdaniem sądu rejonowego rozwiązanie to narusza m.in. konstytucyjną zasadę ochrony prawa własności. Zgodnie bowiem z art. 198 kodeksu cywilnego do rozporządzenia udziałem nie jest potrzebna zgoda pozostałych współwłaścicieli. O obciążeniu udziału hipoteką współwłaściciele mogą nawet nie wiedzieć. Nie są oni nawet uczestnikami postępowania o wpis hipoteki.

Współwłaściciele nie mają zatem wpływu na ustanowienie hipoteki na udziale innego współwłaściciela, a mimo to w razie zniesienia współwłasności jego nieruchomość zostaje obciążona hipoteką ustanowioną przez innego współwłaściciela. Rozwiązanie przyjęte przez ustawodawcę godzi w istotę współwłasności w częściach ułamkowych.

Więcej w Rzeczpospolitej z 5 czerwca 2012 r.