Zasady, według których osoba pobierająca wcześniejszą emeryturę może wystąpić do ZUS o przyznanie tzw. emerytury powszechnej, są inne dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 r, a inne dla urodzonych po tej dacie – czytamy w Rzeczpospolitej.

Pani Iwona, urodzona w maju 1949 r., w czerwcu 2004 r. przeszła na wcześniejszą emeryturą pracowniczą w wieku 55 lat. Potem nie pracowała. W maju 2009 r. ukończyła 60 lat. Była przekonana, że, podobnie jak u innych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., aby uzyskać wyższą emeryturą powszechną, musi przepracować 30 miesięcy po nabyciu prawa do wcześniejszego świadczenia. Dlatego nie wystąpiła o przyznanie emerytury powszechnej. W lutym br. dowiedziała sią od znajomej urodzonej w listopadzie 1951 r, która w grudniu 2006 r. przeszła na wcześniejszą emeryturą, że w grudniu 2011 r. wnioskowała do ZUS o przyznanie emerytury powszechnej, nie mając przepracowanych 30 miesięcy po przejściu na emeryturą, i uzyskała ją wyższą o 220 zł brutto. W marcu br. pani Iwona złożyła wniosek o emeryturą powszechną, który ZUS uwzględnił, podwyższając świadczenie o 260 zł brutto. Pani Iwona uważa, że gdyby ZUS w czerwcu 2009 r. poinformował ją o możliwości nabycia prawa do emerytury powszechnej bez konieczności przepracowania 30 miesięcy, już od lipca 2009 r. miałaby wyższe świadczenie. Czy ZUS nie powinien przekazać takich danych z własnej inicjatywy? – pyta czytelnik Rzeczpospolitej.

Emerytura wcześniejsza i tzw. powszechna to dwa odrębne świadczenia w rozumieniu art. 95 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Jeżeli zatem kobieta, która ma ustalone decyzją ZUS prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia 55 lat, wnosi o przyznanie jej prawa do emerytury z racji osiągnięcia wieku wynoszącego 60 lat, organ rentowy rozpatrujący ten wniosek rozstrzyga w nowej sprawie z zakresu ubezpieczenia społecznego. Nie zajmuje się już tą załatwioną ostateczną decyzją ZUS. Przyznanie prawa do tzw. emerytury powszechnej kobiecie, która ma ustalone prawo do emerytury z racji osiągnięcia 55 lat, nie oznacza, że ta osoba ma prawo do dwóch świadczeń lub że ustala się jej prawo do emerytury po raz drugi. Uprawnionemu zatem do wcześniejszej emerytury, po złożeniu wniosku, ZUS przyzna tzw. powszechną, jeżeli osoba ta spełnia warunki do jej uzyskania.

Warunki przejścia na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym przez osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. reguluje art. 27, art. 27a oraz art. 28 ustawy emerytalnej. Urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn albo osiągnęli wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Z kolei zasady przyznania z urzędu emerytury dla należących do tej grupy wiekowej zamiast pobieranej dotychczas renty z racji niezdolności do pracy określa art. 27a ustawy emerytalnej. Przyznaje się ją, pod warunkiem, że podlegali przez jakikolwiek okres ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Przyznanie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym nie zależy od tego, czy ubezpieczony spełnia jakiekolwiek inne warunki niż podane. Prawo do tego świadczenia ma więc zarówno osoba, która ostatnio przed zgłoszeniem wniosku pozostawała w stosunku pracy, jak i ta, która wykonywała inną działalność zarobkową lub w ogóle nie pracowała zarobkowo i nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Natomiast emerytura w powszechnym wieku emerytalnym,60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r. (art. 24 ustawy emerytalnej) przysługuje niezależnie od tego, jak długie te osoby mają okresy składkowe i nieskładkowe. Jeśli w dniu ukończenia tego wieku pobierają rentę z powodu niezdolności do pracy, a podlegały ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez jakikolwiek okres, ZUS z urzędu przyznaje emeryturę.

Czytelnik ma wątpliwości, czy ZUS z własnej inicjatywy nie powinien informować zainteresowanych o przysługującym im prawie do emerytury. Taki obowiązek nie wynika z przepisów. Urząd czy instytucja nie może jednak odmówić podania wyczerpujących danych, gdy zainteresowany się o nie zwróci.

Więcej w Rzeczpospolitej z 14 czerwca 2012 r.