W ustawie znalazły się zmiany mające usunąć luki lub wątpliwości co do stosowania dotychczasowych przepisów. Dotyczy to na przykład przepisów o ustalaniu stanów zatrudnienia i stosowania wyłączeń z tych stanów, o umożliwieniu jednostkom budżetowym korzystania z refundacji kosztów adaptacyjnych i kosztów wyposażenia stanowiska pracy osób niepełnosprawnych czy o zmianie organizatorów zakładów aktywności zawodowej. Nowelizacja dotyczy także dofinansowania wynagrodzeń osób niepełnosprawnych.
Zgodnie z postulatami pracodawców kwota bazowa ma ulec zwiększeniu wskutek odmrożenia kwoty najniższego wynagrodzenia, służącej do obliczenia dofinansowania począwszy od września 2012 r. Wyniesie ona 1386 zł a nie jak dotychczas 1276 zł. Ponadto we wspomnianej ustawie wyraźnie potwierdzono, że dofinansowanie nie koliduje z finansowaniem wynagrodzenia ze środków publicznych uzyskanych z prowadzonej działalności ani ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych. Była to kwestia sporna od 2012 r., gdy PFRON zmienił interpretację korzystną dla pracodawców. W związku z dotychczasowymi nieprawidłowościami dotyczącymi niewypłacania wynagrodzenia osobom niepełnosprawnym lub znaczących opóźnień w odprowadzaniu składek do ZUS dofinansowanie nie będzie przysługiwało, jeżeli wynagrodzenie lub składki zostały opłacone przez pracodawcę z co najmniej 15-dniowym uchybieniem ustawowych terminów. Dotychczasowe nieprawidłowości mają uzasadniać również zintensyfikowanie weryfikacji zasadności wypłat dofinansowania. Ma temu służyć umożliwienie PFRON przeprowadzenia u pracodawcy, jeszcze przed wypłatą, maksymalnie 14-dniowego postępowania sprawdzającego zgodność danych (zawartych we wnioskach o wypłatę dofinansowania Wn-D i informacjach INF-D-P) ze stanem faktycznym. Dodatkowo postępowanie ustali czy pracodawca nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej, co zgodnie z przepisami wspólnotowymi wykluczałoby udzielenie mu subsydium płacowego. Ponadto utrudnianie kontroli lub wprowadzanie PFRON w błąd będzie wykroczeniem.
Zmiany mają dotyczyć także wpłat na PFRON, szczególnie z tytułu niezapewniania wymaganego poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Po pierwsze, nowelizacja wprowadza zwolnienia z tych wpłat dla domów pomocy społecznej oraz hospicjów bez względu na to, czy świadczą one swoje usługi wyłącznie na rzecz osób niepełnosprawnych, co dotychczas było warunkiem korzystania ze zwolnienia. Po drugie, prezes zarządu PFRON będzie mógł dodatkowo przeprowadzać kontrolę u sprzedającego lub nabywcy w zakresie prawidłowości realizacji przepisów o ulgach we wpłatach na PFRON. Obecnie mógł on gromadzić dowody i analizować treść porozumień pomiędzy sprzedającym a nabywcą tylko w ramach postępowania podatkowego prowadzonego u nabywcy korzystającego z ulg. Po trzecie, niezłożenie deklaracji lub informacji dotyczących wpłat na PFRON będzie uznawane za wykroczenie.
Ustawa znacząco wzmacnia m.in. kompetencje nadzorcze Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w zakresie orzekania o niepełnosprawności Zmiany te mają szansę doprowadzić do poprawy niepochlebnej opinii o funkcjonowaniu orzecznictwa.
Nowelizacja daje nowe uprawnienia pracodawcom, jednak przede wszystkim poprawia pozycję kontrolną i nadzorczą instytucji publicznych. Jej stosowanie powinno być zatem na bieżąco monitorowane, tak by nie dochodziło nie tylko do nieprawidłowości po stronie pracodawców, lecz także do zakłóceń w realizacji ich uprawnień. Jest to tym bardziej uzasadnione, że ustawa wprowadza kwalifikowanie części ogólnie określonych zachowań adresatów prawa jako wykroczenia.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 19 lipca 2012 r.