W określonych przypadkach podatnicy mogą sami zdecydować, czy wniesienie do spółki wkładu niepieniężnego w postaci gruntów czy budynków będzie zwolnione z podatku od towarów i usług – czytamy w Rzeczpospolitej.
Możliwość obejmowania udziałów lub akcji w spółce z o.o. oraz spółce akcyjnej w zamian za wkład niepieniężny (aport) została wprost dopuszczona przepisami ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (dalej jako k.s.h.). Jak stwierdza art 158 § 1 k.s.h., jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Odpowiednik tej normy, w odniesieniu do spółki akcyjnej, został umieszczony w art. 309§ 3-5 k.s.h..
Czynność wniesienia aportu do spółki prawa handlowego jest objęta podatkiem od towarów i usług. Przedmiotem opodatkowania VAT jest m.in. odpłatna dostawa towarów. Jak wskazuje art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły (art. 155 § 1 k.c.). Niewątpliwie umowa spółki lub statut są innymi umowami zobowiązującymi do przeniesienia prawa własności określonych składników majątku, wnoszonych przez wspólników tytułem pokrycia ich udziałów lub akcji w spółce. Tym samym z momentem zawarcia umowy spółki, rzeczy bądź prawa wnoszone do niej w formie aportu przechodzą na własność nowo tworzonego podmiotu. Może to również spowodować powstanie obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o VAT.
Nieruchomości zabudowane są wyjątkowo ciekawym przedmiotem aportu, również z uwagi na sposób ich opodatkowania na gruncie ustawy o VAT. Osoby planujące wniesienie takich gruntów do spółki powinny w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na art. 43 ust 1 ustawy o VAT, który wprowadza katalog czynności zwolnionych z podatku. Sporą grupę tworzy w tym wyliczeniu dostawa różnego rodzaju nieruchomości.
Opodatkowana VAT będzie zawsze dostawa gruntów niezabudowanych, przeznaczonych pod zabudowę.
W przypadku terenów zabudowanych ustawa o VAT wskazuje przypadła, gdy ich dostawa jest wyłączona z opodatkowania. Jednak ustawodawca postanowił pozostawić stronom transakcji możliwość decydowania, czy chcą, aby przeniesienie własności było jednak czynnością opodatkowaną. Po spełnieniu określonych warunków transakcja dostawy zabudowanych gruntów, mimo że co zasady byłaby objęta zwolnieniem, będzie jednak czynnością opodatkowaną.
Zaplanowanie aportu nieruchomości zabudowanej jako czynności zwolnionej przedmiotowo z VAT może pociągać za sobą spore koszty dla podmiotu wnoszącego taki wkład. Jeżeli bowiem przy budowie budynku podatnik odliczał VAT od materiałów zakupionych w tym celu, a w momencie sprzedaży nadal znajduje się w tzw. okresie korekty, to będzie musiał zwrócić część odliczonego wcześniej podatku. Dla nieruchomości okres korekty wynosi dziesięć lat od roku, w którym nastąpiło oddanie budynku do użytkowania. Za każdy rok pozostający do końca tego terminu podatnik obowiązany jest do zwrotu 1/10 kwoty podatku odliczonego.
Podatek do zwrotu trzeba wykazać w deklaracji VAT-7 składanej za miesiąc, w którym nastąpiło zbycie budynku. Zatem wniesienie nieruchomości zabudowanej tytułem aportu do spółki handlowej również spowoduje konieczność dokonania korekty odliczonego uprzednio VAT.
W przypadku rezygnacji ze zwolnienia czynność wniesienia aportu do spółki prawa handlowego będzie „normalnym” odpłatnym zbyciem. Trzeba zatem będzie wyróżnić wartość netto tej nieruchomości, podatek należny oraz łączną wartość brutto. Należy przy tym pamiętać, że z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu, na którym posadowiony jest budynek. Podmiot wnoszący aport będzie musiał zapłacić VAT, natomiast spółka otrzymująca taką nieruchomość będzie mogła odliczyć naliczony w ten sposób podatek Należy jednak uważać, żeby grunt który spółka ma otrzymać, był przez nią wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych. Gdyby wniesiona nieruchomość miała służyć wykonywaniu czynności zwolnionych z opodatkowania, to spółce nie przysługiwałoby prawo do odliczenia podatku W takiej sytuacji korzystniejsze byłoby skorzystanie ze zwolnienia z VAT, wnoszący aport bowiem nie byłby obciążony obowiązkiem zapłaty podatku należnego, którego beneficjent nie mógłby odliczyć.
Więcej w Rzeczpospolitej z 31 lipca 2012 r.