Wręczyliśmy wypowiedzenie umowy o pracę pracownicy z przyczyn leżących po jej stronie – jej słabej dyspozycyjności w związku z częstymi nieobecnościami w pracy. Ponieważ jest to nasza wieloletnia pracownica i w dodatku znajduje się w ciężkiej sytuacji życiowej, postanowiliśmy wypłacić jej dobrowolną odprawę w związku z rozwiązaniem angażu w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, które wynosi 4 tys. zł brutto miesięcznie, łącznie 24 tys. zł brutto. Czy od wypłaconej kwoty musimy naliczyć i odprowadzić składki społeczne i zdrowotną? – pyta czytelnik Rzeczpospolitej.

Nie – odpowiada „Rz”. W tym wypadku składki nie będą należne. A to dlatego, że praktycznie wszystkie pieniądze wypłacane w tytułu rozstania z zatrudnionym będą nieozusowane. Oczywiście pod warunkiem przecięcia więzi pracowniczej.

Podstawę wymiaru składek stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, jaki zatrudnieni uzyskują ze stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłków. Składek nie opłaca się jednak od przychodów wymienionych w rozporządzeniu z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm., dalej rozporządzenie składkowe).

Na liście zwolnień składkowych znajdują się także „odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy”. Tak stanowi § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego.

Konstrukcja tego przepisu wprost przesądza o tym, że bez składek wypłacać należy wszelkie odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane zatrudnionym na finiszu kariery w firmie. Użycie zwrotu „w tym” ma taki skutek, że wymienione przypadki rozwiązania lub ustania stosunku pracy mają charakter wyłącznie przykładowy. Zatem wyłączenie z danin na rzecz ZUS obejmuje zarówno odprawy przysługujące na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych (układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania), jak i zawartego porozumienia z konkretnym pracownikiem. Jedynym warunkiem wyłączenia wypłaconej odprawy z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest istnienie bezpośredniego związku między wypłatą świadczenia a rozwiązaniem stosunku pracy. Takie wnioski płyną zarówno z tego przepisu, jak i z jego interpretacji wynikającej z decyzji ZUS nr 159 z 14 lipca 2011 r. (DI/100000/451./421/2011).

Więcej w Rzeczpospolitej z 7 sierpnia 2012 r.