Do końca 2011 r. przedsiębiorcy rozliczający podatek dochodowy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej zaliczkę za ostatni miesiąc danego roku podatkowego płacili do 20 grudnia. Była ona równa zaliczce za miesiąc poprzedni, czyli za listopad bądź III kwartał.

W praktyce wiązało się to z obowiązkiem zapłaty w grudniu podwójnej zaliczki na podatek, tym bardziej dotkliwym, że zbiegającym się z innymi dodatkowymi kosztami w okresie świątecznym. Podobne zasady obowiązywały przedsiębiorców opłacających CIT.

Począwszy od 2012 r., na podstawie znowelizowanego art. 44 ust. 6 ustawy o PIT zlikwidowany został obowiązek zapłaty zaliczki na podatek w podwójnej wysokości. Obecnie zaliczki miesięczne podatnicy są obowiązani wpłacać do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Natomiast zaliczki kwartalne są płatne do 20. dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka.

Zaliczka za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego powinna więc wpłynąć do urzędu skarbowego do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Jeżeli jednak podatnik przed upływem tego terminu złoży zeznanie roczne i zapłaci podatek z niego wynikający, to nie będzie musiał wpłacać zaliczki za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał.

Podatnicy CIT nowe zasady wpłacania zaliczek na podatek będą stosować począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2011 r. Należy pamiętać, że ci podatnicy, których rok podatkowy rozpoczął się przed 1 stycznia 2012 r., zaliczkę za ostatni miesiąc/kwartał tego roku zapłacą według starych zasad.

Nowe zasady płatności zaliczek dają możliwości optymalizacji podatkowej, zwłaszcza dla podatników PIT, wpływającej na poprawienie płynności finansowej związanej z rozliczeniem zaliczki za ostatni miesiąc roku podatkowego. Wynika to z odmiennych zasad ustalania dochodu do opodatkowania dla celów obliczenia zaliczki oraz dla celów ustalenia podatku za dany rok podatkowy wykazywanego w zeznaniu rocznym. Chodzi mianowicie o sposób ujęcia wartości remanentu towarów i materiałów sporządzanego na koniec roku i poprzez różnice remanentowe wpływającej na ostateczną wysokość dochodu do opodatkowania.

Zgodnie z art. 44 ust. 2 ustawy o PIT dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki u podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów jest różnica pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem i kosztami jego uzyskania. Jeżeli jednak podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, to dochód ustala się według zasad określonych w art. 24 ust. 2 ustawy o PIT. Zasadą jest zatem, że dochód stanowiący podstawę do obliczenia zaliczki ustala się na podstawie bieżących przychodów i kosztów ich uzyskania, bez uwzględnienia wartości remanentów. Należy mieć na uwadze, że wartość remanentu może być uwzględniana przy kalkulacji dochodu dla miesięcznych zaliczek, jeżeli taką wolę wyrazi pisemnie podatnik bądź organ podatkowy. Należy jednak przyjąć, że w praktyce zdecydowana większość przedsiębiorców prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów sporządza remanent wyłącznie na początek i koniec roku podatkowego.

W myśl art. 24 ust. 2 ustawy o PIT dla podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania:

– powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub

– pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

W zeznaniu rocznym podatnik zobowiązany jest wykazać dochód z prowadzonej działalności gospodarczej z uwzględnieniem tzw. różnicy remanentowej, co w sposób szczegółowy reguluje rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Należy także pamiętać, że przy ustalaniu dochodu i podatku deklarowanego w zeznaniu rocznym można skorzystać z przysługujących ulg wpływających na ostateczną kwotę podatku do zapłaty bądź jego nadpłatę do zwrotu.

Więcej w Rzeczpospolitej z 17 sierpnia 2012 r.