Jestem podatnikiem VAT. Kilku podatników tego podatku chce kupić ode mnie nieruchomość na współwłasność. W jaki sposób powinna być udokumentowana ta transakcja? Przepisy ustawy o VAT nie precyzują, czy właściwe jest wystawienie jednej faktury ze wskazaniem danych wszystkich nabywców i ich procentowego udziału we własności nabywanego towaru. A może dopuszczalne jest wystawienie kilku faktur sprzedaży w zależności od liczby nabywców, na których zostanie wykazana sprzedaż określonego udziału we własności danego towaru? – pyta czytelnik Rzeczpospolitej.
W praktyce gospodarczej może się zdarzyć, że podatnicy VAT nabywają nieruchomości lub rzeczy ruchome na współwłasność. W takiej sytuacji wątpliwości budzi sposób udokumentowania tych transakcji dla celów VAT.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że kodeks cywilny dopuszcza przysługiwanie własności tej samej rzeczy kilku osobom (art. 195 kc). Przepisy podatkowe powinny zatem przewidywać określony sposób dokumentowania tego rodzaju transakcji. Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach przepisów wskazują, że nie istnieje zakaz wystawiania faktury na więcej niż jednego podatnika. W tego rodzaju sytuacji na fakturze można zatem podać dane wszystkich kupujących. Jednocześnie organy podatkowe wskazują, że jedynie jeden egzemplarz faktury może zostać oznaczony jako oryginał. Niezależnie zatem od liczby nabywców wskazanych na fakturze sprzedawca, w ocenie organów podatkowych, może wydać jedynie jeden dokument sprzedaży oznaczony jako oryginał. Dopuszczalne jest również udokumentowanie tego rodzaju transakcji przez wystawienie dla każdego z nabywców oddzielnej faktury, ze wskazaniem udziału we współwłasności nabywanego towaru. Towarami, zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, są bowiem rzeczy oraz ich części. Sprzedaż części rzeczy stanowi zatem dostawę towarów i może zostać udokumentowana odrębną fakturą.
Z punktu widzenia nabywcy istotne jest, czy faktura wystawiona na kilka podmiotów będzie dokumentem uprawniającym do odliczenia VAT. Organy podatkowe nie kwestionują prawa do odliczenia podatku w części, jaka wynika z udziału we współwłasności nabywanego towaru.
Wydaje się jednak, że bardziej zasadne jest dokumentowanie tego rodzaju transakcji poprzez wystawienie odrębnych faktur VAT dla każdego z nabywców danej rzeczy, z określeniem ich udziału we współwłasności.
Biorąc pod uwagę, że część rzeczy jest towarem w rozumieniu ustawy o VAT, zaś przepisy rozporządzenia ministra finansów z 28 marca 2011 r. regulujące zasady wystawiania faktur przewidują wskazanie na fakturze danych „nabywcy” w liczbie pojedynczej i jednocześnie określają, że oryginał faktury otrzymuje „nabywca”, ten sposób udokumentowania transakcji wyklucza powstanie potencjalnych wątpliwości, czy nabywcy towarów na współwłasność będą uprawnieni do odliczenia VAT na podstawie kopii faktury wystawionej na kilka podmiotów.
Więcej w Rzeczpospolitej z 17 września 2012 r.