Sprawozdania finansowe czasem mogą być składane za wydłużony lub skrócony okres

Rok obrotowy i rok podatkowy trwają 12 kolejnych miesięcy. Jednak w wypadku zakładania oraz likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także zmiany jej roku obrotowego mogą się pojawić nietypowe sytuacje

Obecnie dla wielu spółek, które za rok obrotowy przyjęły rok kalendarzowy, zbliża się ostateczny termin składania w sądzie sprawozdań finansowych oraz innych dokumentów związanych z zamknięciem roku obrotowego.

Należy jednak pamiętać, że pojęcia rok obrotowy i rok podatkowy nie są tożsame, chociaż dosyć ściśle ze sobą powiązane. Różnice te widać w szczególności przy zakładaniu i likwidacji spółek, a także zmianie roku obrotowego.

Dla rozpoczynających działalność

Odpowiadając na pytanie, za jaki okres sporządzić roczne sprawozdanie finansowe w spółkach, które rozpoczęły działalność w trakcie roku kalendarzowego, a chcą, żeby ich rok obrotowy pokrywał się z rokiem kalendarzowym, należy sięgnąć do ustawy o rachunkowości (dalej: ur) oraz ustawy o podatku od osób prawnych (dalej: updop).

Rok obrotowy określa umowa spółki (akt założycielski). Ustawa o rachunkowości umożliwia spółce, która rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, połączenie ksiąg rachunkowych i sprawozdania finansowego za ten okres z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny.

Jeżeli spółka zdecyduje się na takie połączenie, konsekwencją tego wyboru jest przyjęcie łączonego roku obrotowego. Zatem rok obrotowy w spółce, która zaczyna działalność, może trwać teoretycznie od jednego dnia do 18 miesięcy.

Wydłużenie pierwszego roku obrotowego w spółce jest posunięciem korzystnym. Pozwala bowiem na oszczędzenie w przyszłości pracy i kosztów, jakie się wiążą z przygotowaniem, zatwierdzeniem i złożeniem rocznego sprawozdania finansowego za dosyć krótki okres od rozpoczęcia działalności do końca wybranego roku obrotowego. Wybór łączonego roku obrotowego znajduje uzasadnienie ekonomiczne, chociaż założyciele nie zawsze zdają sobie sprawę, jaki wpływ taki zapis wywiera na bieg roku podatkowego ich spółki.

Przykład

Przyjmijmy za punkt wyjścia następującą sytuację. W sierpniu 2005 roku wspólnicy założyli spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Mają do wyboru dwa rozwiązania. Mogą przyjąć, że ich rok obrotowy
zakończy się 31 grudnia 2005 r. (po pięciu miesiącach), albo wybrać łączony rok obrotowy, który zakończy się 31 grudnia 2006 r. (po 17 miesiącach).

Pojęciem rok podatkowy w spółkach z o.o. posługuje się z kolei ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Osoby prawne rozpoczynające działalność mogą przyjąć za rok podatkowy rok kalendarzowy albo inny dowolny okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych, jeżeli dochowają odpowiedniej procedury zgłoszeniowej (art. 8 updop). Należy jednak pamiętać, że przyjęty przez spółkę rok obrotowy stosowany jest również do celów podatkowych (art. 3 ust. 1 pkt 9 ur). Rok podatkowy nie może zatem się różnić od roku obrotowego.

Jednak w sytuacji łączonego roku obrotowego rok podatkowy nie jest rokiem łączonym automatycznie. Nowo założona spółka, deklarując, że jej rokiem obrotowym będzie rok kalendarzowy, może się zdecydować na przyjęcie także łączonego roku podatkowego. Zrealizowanie takiego połączenia uzależnione jest od spełnienia dodatkowych przesłanek. Do przyjęcia łączonego roku podatkowego bezwzględnie konieczne jest, aby podmiot taki zawiadomił o swoim wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności (art. 8 ust. 1 updop). Zawiadomienie takie nie może być dorozumiane i wymaga formy pisemnej.

Przykład

Wracamy do wspomnianej wyżej przykładowej sytuacji. Jeśli w sierpniu 2005 roku wspólnicy założyli spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i przyjęli łączony rok obrotowy, który zakończy się 31 grudnia 2006 r., to spółka ma do wyboru dwa warianty. Pierwszy – może połączyć rok podatkowy, który w takim wypadku zakończy się 31 grudnia 2006 r. Drugi wariant zostanie zrealizowany, jeżeli spółka nie zawiadomi właściwego naczelnika urzędu skarbowego w przewidzianym terminie. Wówczas pierwszy rok podatkowy tej spółki zakończy się 31 grudnia 2005 r. Będziemy mieli wyjątkową sytuację, w której w jednym roku obrotowym zbiegną się dwa lata podatkowe.

Dwa lata podatkowe w jednym roku obrotowym

Możemy mieć zatem do czynienia z sytuacją, w której w jednym roku obrotowym podmiot ma dwa lata podatkowe. Taka sytuacja ma ogromne znaczenie w wypadku różnych stawek podatkowych w kolejnych latach i miała miejsce w Polsce na przełomie lat 2003 i 2004. Wówczas zmieniła się wysokość należnego podatku dochodowego z 27 proc. na 19 proc. Jeśli w tej sytuacji podmiot zadeklarował rok obrotowy jako łączony – do końca 2004 roku, ale nie poinformował w ciągu 30 dni od rozpoczęcia działalności właściwego naczelnika urzędu skarbowego o przyjęciu łączonego roku podatkowego, to w jednym roku obrotowym nastąpiły po sobie dwa lata podatkowe. W pierwszym roku stawka podatkowa wyniosła 27 proc, a w drugim 19 proc.

Przykład

Załóżmy, że spółka wybrała łączony rok obrotowy i łączony rok podatkowy, które trwają od sierpnia 2005 roku do końca grudnia 2006 roku. Natęży więc przygotować i zatwierdzić jedno sprawozdanie finansowe za okres od powstania do 31 grudnia kolejnego roku obrotowego. Takie sprawozdanie będzie obejmowało kolejnych 17 miesięcy. Na koniec 2005 roku nie składamy w sądzie ani w urzędzie skarbowym żadnych dokumentów.

Więcej Rzeczpospolita.