Zgodnie z art. 44 ust 6 ustawy o PIT zaliczki miesięczne od dochodów m.in. z działalności gospodarczej wpłaca się w terminie do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (zaliczki kwartalne podatnicy wpłacają w terminie do 20. dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka). Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego podatnik wpłaca w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Podatnik nie wpłaca jednak zaliczki za ostatni miesiąc lub odpowiednio kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty (do 20 stycznia) złoży zeznanie roczne i zapłaci podatek na zasadach określonych w art. 45 ustawy o PIT.

Organy podatkowe twierdzą, że zobowiązania z tytułu zaliczek na podatek dochodowy oraz zobowiązania z tytułu podatków to dwie różne instytucje prawa podatkowego. W podatku dochodowym od osób fizycznych zobowiązania zarówno z tytułu podatku, jak i z tytułu zaliczek mają wspólne źródło, jakim jest obowiązek podatkowy. Bezpośrednie związki pomiędzy zaliczkami i podatkiem pojawiają się jednak dopiero w momencie, gdy możliwe staje się porównanie sumy wpłaconych zaliczek i ustalonej po upływie roku podatkowego kwoty należnego zobowiązania podatkowego, co następuje wraz ze złożeniem rocznego zeznania podatkowego.

W ocenie organów podatkowych zaliczka za grudzień uiszczona po terminie zapłaty traci swoją odrębność i tymczasowy charakter, stając się elementem należnego podatku. Z upływem tego terminu, w ocenie organów podatkowych, kończy się zatem jej samoistny byt prawny, w związku z czym nie można jej już dochodzić.

Biorąc pod uwagę założenie organów podatkowych, że:

• w odniesieniu do zaliczki za grudzień po upływie 20 stycznia następnego roku podatkowego następuje utrata odrębności tej zaliczki na podatek oraz

• wpłata po upływie terminu płatności zaliczki za grudzień (po 20 stycznia), ale przed złożeniem zeznania podatkowego wystarczy na pokrycie odsetek za zwłokę od nieuregulowanej zaliczki za grudzień oraz ewentualnego podatku do zapłaty wynikającego z zeznania podatkowego złożonego w terminie późniejszym,

– należy uznać, że odsetki za zwłokę od tej zaliczki powinny być naliczone do dnia wpłaty. W pozostałych przypadkach odsetki od zaliczki powinny być naliczone do dnia złożenia zeznania podatkowego.

Zdaniem organów wraz z ustaniem odrębności zaliczek czyli zakończeniem ich bytu prawnego, nie można ich od tej chwili traktować w dalszym ciągu jako samodzielnej zaległości podatkowej w rozumieniu art. 51 § 2 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.). Ponieważ w myśl art. 53 § 1 o.p. odsetki za zwłokę nalicza się od zaległości podatkowych, utrata w ten sposób przymiotu zaległości przez niezapłaconą w terminie zaliczkę na podatek uniemożliwia tym samym (oczywiście po złożeniu zeznania podatkowego) dalsze naliczanie od nich odsetek. Tym samym organy podatkowe naliczają odsetki od dnia następującego po upływie terminu płatności zaliczki za grudzień do dnia złożenia rocznego zeznania podatkowego.

Sądy administracyjne wskazują na podstawie art. 44 oraz 45 ustawy o PIT oraz art. 51 i 53 o.p., że upływ terminu płatności zaliczki za ostatni miesiąc roku podatkowego (za grudzień), tak jak i za pozostałe miesiące roku, nie kończy bytu prawnego zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Po upływie tego terminu istnieje obowiązek zapłaty zaliczek aż do dnia, w którym w ich miejsce powstaje obowiązek zapłaty podatku za cały rok podatkowy.

Więcej w Rzeczpospolitej z 7 grudnia 2015 r.