Pracowniczy program emerytalny tworzy się przez:

• zawarcie umowy zakładowej,

• zawarcie umowy z instytucją finansową, której powierzy się zarządzanie środkami gromadzonymi w PPE, lub utworzenie przez towarzystwa emerytalne i fundusz emerytalny albo nabycie przez pracodawcę akcji istniejącego towarzystwa emerytalnego,

• rejestrację PPE przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Tak stanowi art. 10 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 710 ze zm.).

To trzy zasadnicze etapy tworzenia PPE, które wieńczą wiele wcześniejszych czynności pozwalających uruchomić PPE w zakładzie. Decydując się na utworzenie takiego programu, pracodawca przede wszystkim musi wypracować założenia, na podstawie których będzie on funkcjonował w firmie.

Choć podstawowe zasady jego działania określa ustawa o PPE, o szczegóły muszą zadbać pracodawca i załoga. Należą do nich w szczególności: forma programu, instytucja, której powierzy się zarządzanie gromadzonymi środkami, koszty zarządzania nimi, wysokość składki podstawowej, dostępne w programie opcje inwestycyjne, zasady współpracy z instytucją zarządzającą.

Wypracowane przez pracodawcę założenia PPE, który będzie funkcjonował w zakładzie, odzwierciedlają postanowienia umowy zakładowej i wymagają akceptacji reprezentantów pracowników. Dlatego decydujący się na PPE pracodawcy już na etapie opracowania jego założeń zazwyczaj współpracują z przedstawicielami załogi. Jest to tym ważniejsze, że bez ich zgody utworzenie programu emerytalnego w zakładzie jest niemożliwe.

A co się dzieje, gdy u pracodawcy działa kilkanaście zakładowych organizacji, a utworzenia PPE na zasadach proponowanych przez pracodawcę nie zaakceptuje tylko jeden związek? Należy pamiętać, że jeśli u pracodawcy działają związki zawodowe, reprezentację pracowników tworzą wszystkie zakładowe organizacje związkowe funkcjonujące u pracodawcy. Tym samym przedstawiciele wszystkich związków powinni przyjąć umowę zakładową. Jeśli natomiast nie uzgodni się jej ze wszystkimi związkami, na mocy art. 11 ust. 8 ustawy o PPE można ją zawrzeć wyłącznie z organizacjami reprezentatywnymi w rozumieniu art. 24 i 25a kodeksu pracy. To oznacza, że jeśli jedna z zakładowych organizacji funkcjonujących u pracodawcy planującego utworzenie programu nie przyjmie warunków w umowie, co do zasady nie będzie to przeszkodą do utworzenia PPE, ale tylko wtedy, kiedy ta organizacja nie jest reprezentatywna. Brak akceptacji przez działający w firmie reprezentatywny związek zawodowy hamuje utworzenie PPE.

Pracodawca musi też wypracować postanowienia umowy zawieranej z instytucją, której powierzy zarządzanie pieniędzmi zgromadzonymi na emerytury pracowników. Co do zasady działania te prowadzi się równolegle z ustalaniem umowy zakładowej dla programu i we współpracy z wybraną instytucją zarządzającą PPE.

Te postanowienia muszą być zgodne z powszechnymi przepisami oraz spójne w obu umowach – zakładowej i z instytucją zarządzającą PPE. Wymaga to szczególnej uwagi, gdyż KNF wnikliwie je weryfikuje przed rejestracją PPE.

Kiedy umowy zakładowa i z zarządzającym są już gotowe i zawarte, pozostaje przygotowanie wniosku do KNF o rejestrację PPE. Zgodnie z art. 30 ustawy o PPE powinien on zawierać dane identyfikujące pracodawcę i instytucję zarządzającą.

Więcej w Rzeczpospolitej z 17 marca 2016 r.