Kontrolowany podatnik może uczestniczyć – sam lub przez przedstawiciela – we wszystkich czynnościach kontrolnych. Może składać wnioski dowodowe i kwestionować ustalenia opisane w protokole kontroli
O uprawnieniach kontrolowanego mówi dział VI ordynacji podatkowej (op) oraz niektóre przepisy działu IV.
Wyręczy przedstawiciel
Pierwsze z uprawnień (w rzeczywistości jeszcze przed kontrolnych) określa art. 28ia op. Mówi on, że podatnicy mogą, w formie pisemnej, wyznaczyć osobę fizyczną, która będzie upoważniona do ich reprezentowania w trakcie kontroli podatkowej. Taką osobę trzeba zgłosić do urzędu skarbowego właściwego w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym. Przepis ten wprowadza zatem instytucję stałego przedstawiciela do spraw kontroli podatkowej. Ustanowienie takiego przedstawiciela może być korzystne dla podatnika, gdyż nie musi on wówczas uczestniczyć we wszystkich czynnościach kontrolnych. W takim wypadku upoważnienie do wszczęcia kontroli należy okazać właśnie przedstawicielowi.
Wyłączenie urzędnika
W trakcie kontroli podatkowej można zastosować przepisy dotyczące wyłączenia pracownika urzędu skarbowego. W szczególności jego bezpośredni przełożeni mają taki obowiązek, jeżeli uprawdopodobnione zostaną okoliczności, które mogą wywołać wątpliwości co do bezstronności kontrolującego. Wniosek o wyłączenie takiego pracownika może złożyć kontrolowany.
Trzeba dopuścić każdy dowód
Najważniejsze uprawnienia kontrolowanego wynikają z przepisów o postępowaniu dowodowym. Przepisy ordynacji podatkowej zakładają otwarty katalog dowodów. Oznacza to, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Wśród dowodów największe znaczenie mają księgi podatkowe. W kontroli mogą być powoływane również inne dowody, w tym np. deklaracje złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe oraz inne dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej (np. umowy cywilnoprawne zawarte przez podatnika). Mogą to być też materiały zgromadzone w toku postępowania karnego albo postępowania w sprawach o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe.
Na wniosek podatnika
Kontrolujący muszą uwzględnić żądania strony dotyczące przeprowadzenia dowodu, jeżeli chodzi o okoliczności mające znaczenie dla sprawy (chyba że są stwierdzone wystarczająco innym dowodem). W orzecznictwie sądowym wskazuje się mjn., że organ podatkowy może nie dać wiary świadkom, ale nie wolno mu dezawuować ich bez przesłuchania. Skoro zatem wniosek dowodowy dotyczący istotnych okoliczności sprawy zostanie złożony w toku postępowania, to organ nie może go nie uwzględnić, jeśli związane z nim okoliczności nie zostały stwierdzone za pomocą innych dowodów. Ponadto, jeżeli strona zgłasza dowód, wówczas organ podatkowy może nie uwzględnić wniosku, gdy żądanie dotyczy tezy już stwierdzonej na jej korzyść. Jeżeli jednak podatnik wskazuje istotny dowód na odmienną tezę, to powinien być dopuszczony.
Gdy kontrolujący odmówią przeprowadzenia dowodu, o który podatnik wnioskował w trakcie kontroli, będzie mógł to wskazać w zastrzeżeniach do protokołu z kontroli.
… Więcej Rzeczpospolita