Nie można odliczyć VAT od wydatków, które nie mogłyby być kosztem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. To wynika z polskiej ustawy o VAT, ale ta regulacja jest niezgodna z prawem unijnym
Tak uważa wielu doradców podatkowych, a potwierdza to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 4 kwietnia 2007 r. (I SA/Wr 148/07).
Nie ma kosztu, nie ma prawa do odliczenia
W myśl art. 88 ust. i pkt 2 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych towarów do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego. Nie dotyczy to jednak wydatków związanych z nabyciem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji oraz gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów (art. 88 ust. 3 pkt i).
Sporne wydatki na integrację
Na podstawie tego przepisu organy podatkowe odmawiają prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków, które kwestionują jako koszty podatkowe. A że nierzadko ich ocena, co może być takim kosztem, a co nie, rozmija się z oceną podatnika, prowadzi to do sporów, których przedmiotem jest nie tylko podatek dochodowy, ale i VAT
Tak było w sprawie rozpatrywanej przez wrocławski sąd. Kwestią sporną były wydatki na imprezę integracyjną dla pracowników, których urząd skarbowy nie uznał za koszt podatkowy i w konsekwencji odmówił podatnikowi prawa do odliczenia VAT.
Liczy się związek z działalnością
Sąd się z tym nie zgodził. Orzekł, że organy podatkowe badając prawo do odliczenia, nie powinny skupiać się na ustaleniu, czy poniesiony wydatek przez podatnika ma związek z przychodem i może być zaliczony do kosztów uzyskania, a przede wszystkim na tym, czy VAT naliczony miał związek z działalnością opodatkowaną VAT. W myśl bowiem art. 86 ust. i ustawy o VAT podatnik ma prawo do odliczenia w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Powołując się na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (wyrok z 22 lutego 2001 r., C-408/98), sąd stwierdził też, że choć co do zasady prawo do odliczenia przysługuje, gdy istnieje bezpośredni związek ze sprzedażą opodatkowaną, to jednak brak takiego bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą VAT nie wyklucza prawa do odliczenia VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działania podatnika.
Nadrzędna zasada neutralności
WSA orzekł też, że po przystąpieniu Polski do UE postanowienia unijnych dyrektyw są nadrzędne w stosunku do przepisów krajowych Wynikająca z dyrektywy zasada neutralności VAT jest tak znacząca, że przepisy krajowe nie mogą wymagać od podatnika spełnienia dodatkowych warunków w celu uzyskania zwrotu podatku.
Z orzecznictwa ETS wynika, że prawo do odliczenia nie może być ograniczone ani pod względem czasu, ani zakresu przedmiotowego, chyba że prawo wspólnotowe wprost takie ograniczenie przewiduje. Z art. 17 ust. 6 VI dyrektywy wynika wprost, że odliczenie nie obejmuje wydatków niezwiązanych ściśle z działalnością gospodarczą, takich jak artykuły luksusowe, rozrywkowe lub wydatki reprezentacyjne (są to wydatki, przy których najczęściej występują problemy z rozróżnieniem, czy były poniesione na cele działalności gospodarczej, czy na potrzeby osobiste podatnika).
Stare ograniczenia mogły pozostać
W dalszej części tego przepisu mowa jest o tym, że w ciągu 4 lat od wejścia w życie dyrektywy Rada podejmie decyzję, jakie wydatki nie uprawniają do odliczenia, a do tego czasu państwa członkowskie mogą zachować wyłączenia przewidziane w prawie krajowym w momencie wejścia w życie dyrektywy.
Rada nie wywiązała się z tych postanowień, ale – według sądu – nie zmienia to faktu, że Polska przystępując do UE, mogła zachować ograniczenia, które obowiązywały u nas przed 1 maja 2004 r. – bo w tym dniu weszła w życie w Polsce VI dyrektywa (potwierdza to wyrok ETS C-409/99).
Nowe nie obowiązują
Ponieważ nowa ustawa o VAT, która weszła w życie 1 maja 2004 r., inaczej określiła zakres prawa do odliczenia, to zdaniem sądu nie można uznać, że wprowadzone nią ograniczenia były wcześniej stosowane. Art. 25 ust. 1 pkt 3 starej ustawy o VAT z 1993 r. mówił, że prawa do odliczenia nie stosuje się, jeśli wydatki na nabycie towarów i usług nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Nowy art. 88 ust. 1 pkt 2 zakazuje odliczenia VAT od towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
Więcej Rzeczpospolita.