Ustrój rozdzielności majątkowej polega na tym, że małżonkowie nie mają majątku wspólnego, a tylko każdy z nich ma majątek osobisty i zarządza nim samodzielnie. Pewną modyfikację tego stanu rzeczy stanowi nowy ustrój majątkowy, wprowadzony do k.r.o. ostatnią wielką jego nowelizacją z 2004 roku.
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków to nowy ustrój majątkowy wprowadzony nowelizacją kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Określana jest także jako wspólnota zysków lub podział dorobku. Jest ona ustrojem chyba najpełniej dostosowanym do zasad gospodarki rynkowej. Wydaje się przy * tym – przynajmniej teoretycznie – bardziej sprawiedliwa niż zwykła rozdzielność majątkowa dla małżonka, który zajmuje się domen i dziećmi, a nie zarabia i pomnaża pieniądze. Nie jest jednak wolna od wad.
Decyzje aktywnego małżonka
Przede wszystkim tzw. niepracujący małżonek choć ma zagwarantowany udział w majątku zgromadzonym przez współmałżonka, to nie ma żadnego wpływu na jego majątkowe decyzje i najczęściej nie może skutecznie przeciwstawić się rozporządzeniom niekorzystnym zarówno z punktu widzenia rodziny, jak i swoich przyszłych interesów (po ewentualnym ustaniu wspólnoty zysków). Czysto teoretyczną możliwością pozostaje przy tym prawo żądania uznania rozporządzenia pracującego zawodowo małżonka jego majątkiem za czynność bezskuteczną (skarga pauliariska). Byłby więc to dobry i sprawiedliwy ustrój jedynie wtedy, gdyby wprowadzono ograniczenie swobody rozporządzania majątkiem przez małżonka aktywnego gospodarczo. Dziś bowiem jedynie on decyduje, czy w ogóle powstanie majątek podlegający wyrównaniu, jaki i jakiej wielkości.
Po zawarciu umowy
Istota wspólności zysków sprowadza się do dwóch elementów: rozdzielności majątkowej i wspólności
Ważne! Decydująca dla zakresu wyrównywania dorobków jest wola małżonków wyrażona w intercyzie, choć niewykluczony jest pełny podział, obejmujący dorobek bez wyłączeń (w razie braku zastrzeżeń małżonków stosowane są przepisy k.r.o.) dorobku rozumianej jako wzrost wartości majątku po zawarciu umowy majątkowej. Liczy się moment ustania małżeństwa. Do tego czasu małżonków obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. Z chwilą ustania rozdzielności majątkowej (przeważnie ustania małżeństwa) małżonek, którego dorobek jest mniejszy, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.
W praktyce podział dorobków może nie obejmować pełnego wzrostu wartości majątków małżonków po zawarciu umowy majątkowej.
Więcej Gazeta Prawna.