Czy lekarstwem na niedobory kadr w związku z licznymi emigracjami zarobkowymi Polaków może być zatrudnienie osób niepełnosprawnych W rozważaniu wszelkich za i przeciw powinny pomóc pracodawcom informacje na temat pomocy publicznej wspierającej takie zatrudnienie.
Podstawą tej pomocy są dopłaty do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych stanowi, że może otrzymać je pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 proc. oraz ten, który zatrudnia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy do 25 pracowników. Warunkiem jest brak zaległości w zobowiązaniach wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych większych niż 100 zł. Dofinansowanie obejmuje podwyższone koszty płac, czyli różnicę pomiędzy kosztami pracy osoby niepełnosprawnej a kosztami pracy osoby pełnosprawnej.
Maksymalna wysokość dopłat nie może przekroczyć 100 proc. podwyższonych kosztów płacy osoby niepełnosprawnej. Możliwość skorzystania z pomocy w wysokości przewidzianej w ustawie dotyczy tych pracodawców, którzy zdecydują się na tzw. metodę kosztową, czyli szczegółowe rozliczanie zaliczek otrzymywanych z funduszu. Jako formę dofinansowania pracodawca może też wybrać ryczałt. Wówczas nie musi liczyć podwyższonych kosztów płac, ale otrzyma niższe dofinansowanie. Podstawą dofinansowania jest minimalne wynagrodzenie obowiązujące w grudniu roku poprzedzającego rok, w którym pracodawca korzysta z dofinansowania (w grudniu 2006 r. było to 899,10 zl).
Przy zastosowaniu metody kosztowej kwota maksymalnej wysokości pomocy jest taka sama dla zpchr oraz dla firm z otwartego rynku pracy i wynosi: 130 proc. minimalnego wynagrodzenia – dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, 110 proc. – ze stopniem umiarkowanym, i 50 proc. – ze stopniem lekkim. W przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono schorzenia specjalne (upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną lub epilepsję, do osób ze schorzeniami specjalnymi zalicza się również osoby niewidome) kwoty dopłat zwiększa się o 75 proc. minimalnego wynagrodzenia. Wysokość maksymalnego dofinansowania w 2007 r. przy znacznym stopniu niepełnosprawności i występowaniu u pracownika schorzeń specjalnych wynosi 1843,16 zł, a przy braku tych schorzeń -1168,83 zł, stopniu umiarkowanym: 1663,34 zl i 989,01 zl, przy stopniu lekkim -1123.87 zl i 449,55 zl. Do limitu pomocy należy doliczyć 100 proc. kwoty składki należnej od pracownika na ubezpieczenia emerytalne i chorobowe oraz składki należnej od pracodawcy na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe.
Pomocą udzielaną w formie ryczałtu są ustalone ustawowo koszty, których poniesienia pracodawca nie musi udowadniać. W 2007 r. kwoty ryczałtu dla zpchr wynoszą: przy stopniu znacznym – 1303,70 zl i 809,19 zl, umiarkowanym -1123.88 zl i 629,37 zl, lekkim -854,15 zl i 359,64 zl. Dodajemy do nich 100 proc. kwot składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez PFRON lub budżet państwa. Wybierając tę formę rozliczania, pracodawca z otwartego rynku pracy może uzyskać pomoc w wysokości: 90 proc. kwot prze% widzianych dla zpchr dla pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności (1173,33 zl i 566,43 zl), ze stopniem umiarkowanym -70 proc. (1011,49 zl i 440,56 zl), a ze stopniem lekkim -40proc. (768,73 złi251,75 zl). Doliczamy kwotę składek jak przy metodzie kosztowej. Pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne może też otrzymać zwrot części kosztów przystosowania stanowisk pracy do potrzeb niepełnosprawnych pracowników, ich szkoleń i zatrudnienia asystentów pomagających im w pracy. Może też skorzystać z ulg we wpłatach na PFRON oraz z pomocy udzielanej na podstawie programów pomocowych funduszu.