Praca w święta w placówkach handlowych – nowelizacja ustawy
Ustawa z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz.U. Nr 176, poz. 1239) przewiduje, że praca w święta w placówkach handlowych będzie niedozwolona (także gdy święto przypadnie w niedzielę). Dotyczy to świat (12 dni w roku) wymienionych w ustawie z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 28 z późn. zm.).
Natomiast praca w placówkach handlowych w niedziele będzie dozwolona przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. W tym zakresie, stan prawny nie ulega zmianie.
Zdaniem Departamentu Prawa Pracy, normy prawne zawarte w artykule 151 9a Kodeksu pracy, oznaczają zakaz wykonywania pracy w święta we wszystkich placówkach handlowych, przez osoby mające status pracownika, a więc zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Zakaz ten odnosi się przy tym do każdego pracownika zatrudnionego w takiej placówce, niezależnie od tego na jakim stanowisku jest zatrudniony. Obejmie on więc, nie tylko pracowników bezpośrednio dokonujących sprzedaży towarów, ale także innych pracowników, zapewniających funkcjonowanie placówki handlowej, np. magazynierów, osoby sprzątające, pracowników ochrony, pracowników obsługi technicznej.
Normy zawarte w nowych przepisach nie oznaczają natomiast zakazu otwarcia placówki handlowej w święta. Nie ma bowiem przeszkód prawnych, aby w placówkach handlowych otwartych w święta, pracę wykonywali ich właściciele lub inne osoby pracujące na podstawie umów cywilnych. W takim jednak przypadku, należy mieć na uwadze przepisy art. 22 § 1 1 i § 1 2 Kodeksu pracy, zakazujące wykonywania pracy w ramach umów cywilnoprawnych, jeżeli jest ona świadczona w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy.
Kodeks pracy, regulując problematykę dopuszczalności pracy w placówkach handlowych w niedziele i święta, nigdy nie definiował i nadal nie definiuje pojęcia „placówka handlowa”. Trzeba bowiem zauważyć, że przyjęcie w przepisach definicji określonego pojęcia jest niezbędne jedynie wówczas, jeżeli miało by być ono stosowane w innym znaczeniu, niż powszechnie przyjęte (§ 8 rozporządzenia Prezesa RM z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „ Zasad techniki prawodawczej” – Dz.U. Nr 100, poz. 908).
W ocenie Departamentu Prawa Pracy, zmiana ostatnio wprowadzona w stanie prawnym, nie wymaga zdefiniowania pojęcia „placówki handlowej”, ponieważ nadal powinna ona być rozumiana tak, jak do tej pory, to jest w podstawowym i powszechnym znaczeniu tego określenia.
W praktyce zatem, przy wykładni pojęcia „placówka handlowa”, można posługiwać się posiłkowo Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) oraz wyjaśnieniami występującymi w słownikach języka polskiego. Przydatne może być także orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Sądu Najwyższego. Korzystając z powyższych źródeł można przyjąć, że pojęcie „placówka handlowa” występujące w Kodeksie pracy, obejmuje wszelkie instytucje i zakłady, których główną działalnością jest działalność handlowa, zarówno hurtowa jak i detaliczna, a więc które kupują wyroby w celu ich sprzedaży. „Placówką handlową” będą zatem np.: sklepy, stoiska, hurtownie, stragany, stacje paliw, składy węgla, składy materiałów budowlanych, domy towarowe, domy wysyłkowe, biura zbytu.
W ocenie Departamentu pojęcie to powinno objąć także nowoczesne formy sprzedawania i kupowania towarów, np.: przez Internet, przy założeniu, że czynności charakterystyczne dla sprzedaży towarów w taki sposób, byłyby dokonywane przez osobę mającą status pracownika. Ochronny cel nowych przepisów nie powinien być bowiem ograniczany ze względu na formę, w jakiej prowadzony jest handel