Od 1 stycznia 2008 r. ponownie nie będzie można odliczyć VAT błędnie wykazanego na fakturze dokumentującej transakcję zwolnioną z tego podatku. Przepis zakazujący odliczenia już raz obowiązywał. Trybunał Konstytucyjny uznał go wtedy za niezgodny z konstytucją.

Niewykluczone, że i tym razem tak będzie. Winna całemu zamieszaniu jest nowelizacja ustawy o VAT.

Fakturę trzeba zapłacić

Teraz przepisy ustawy mówią o możliwości odliczenia VAT błędnie wykazanego na fakturze wystawionej przez sprzedawcę, dokumentującej transakcję, która z tego podatku jest zwolniona lub w ogóle mu nie podlega. Warunkiem odliczenia, zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, jest uregulowanie kwoty wynikającej z faktury. Przepis o tej treści obowiązuje od 1 czerwca 2005 r. Dzięki niemu w praktyce dostawca, mając wątpliwości, czy dana transakcja jest opodatkowana, wystawia fakturę z VAT, natomiast nabywca może odliczyć podatek naliczony, jeżeli kwota wynikająca z faktury będzie zapłacona (o ile towar lub usługa są związane z działalnością opodatkowaną nabywcy). Nie powoduje to uszczerbku dla Skarbu Państwa. Jeśliby bowiem uznać, że transakcja nie jest opodatkowana VAT, do Skarbu Państwa również nie trafiłby podatek.

Przepis będzie zmieniony

Sytuacja zmieni się od 1 stycznia 2008 r. Zgodnie ze znowelizowanym art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy podatnicy stracą prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujących transakcje zwolnione lub niepodlegające temu podatkowi, i to bez względu na to, czy uregulowali należność, czy nie. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że zmianę wymusza na nas orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w myśl którego nie można odliczać VAT naliczonego błędnie od transakcji, które w rzeczywistości nie powinny być opodatkowane.

Co orzekł Trybunał

Pomijając to, czy argumentacja ta jest słuszna i czy rzeczywiście wprowadzona zmiana jest konieczna ze względu na przepisy prawa wspólnotowego, może mieć ona zupełnie inne konsekwencje.

Przypomnijmy: przepisem zakazującym odliczenia VAT wynikającego z faktur dokumentujących transakcje zwolnione lub niepodlegające zajmował się już Trybunał Konstytucyjny (wyrok z 21 czerwca 2004 r., SK 22/03). Postępowanie dotyczyło wtedy § 50 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia z 22 grudnia 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Choć przestał on obowiązywać 26 marca 2002 r., analogiczne rozwiązanie było powtarzane we wszystkich kolejnych rozporządzeniach, aż do 1 czerwca 2005 r.

Więcej Rzeczpospolita.