Emerytowany mecenas nie uniknie opłacania składek z firmy

Emerytowani adwokaci prowadzący praktykę w ramach działalności gospodarczej powinni opłacać składkę zdrowotną jak przedsiębiorcy. Firma jest bowiem generalnym tytułem do tego obowiązkowego ubezpieczenia.

Wyrok SN z z 12 czerwca 2006 r., opublik. OSNP 2007/11-12, poz. 172 SYGN. AKT I UK 361/05

Emerytowany adwokat opłacał składkę zdrowotną od emerytury. Od wielu lat prowadził działalność gospodarczą, nie zgłosił się jednak z tego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego od chwili, kiedy stało się ono obowiązkowe, czyli od 1 stycznia 1999 r. W 2003 roku otrzymał decyzję ze Śląskiej Kasy Chorych o objęciu ubezpieczeniem zdrowotnym od 1 stycznia 1999 r. Krótko potem jej następcą prawnym stał się Narodowy Fundusz Zdrowia. Przepisy dotyczące podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu nie zmieniły się jednak zasadniczo.

Adwokat odwołał się do sądu okręgowego od decyzji Kasy Chorych. Ten stwierdził, że i wcześniejsze, i obecne przepisy ustawy zdrowotnej stanowią, iż osoby pobierające emeryturę podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Składkę muszą również płacić osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, a jeśli jest kilka tytułów do tego ubezpieczenia, to odrębnie z każdego z nich. Dlatego też dla emerytowanego adwokata jest ona obowiązkowa i z emerytury, i z firmy.

Adwokat nie zgodził się z powyższym wyrokiem i wniósł apelację. Sąd II instancji wprawdzie podzielił ustalenia sądu okręgowego, ale zmienił jego wyrok i poprzedzającą go decyzję ZUS. Uznał bowiem że ubezpieczony emeryt w czasie, gdy obowiązywała ustawa z 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, nie był objęty żadnym rodzajem ubezpieczeń społecznych. Natomiast art. 6 i art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.) nie obejmują obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowymi osób pobierających emeryturę. Artykuł 7 tej ustawy nie wymienia ich wśród podmiotów posiadających prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami. Tymczasem ustawa zdrowotna stanowi, że osoby podlegające ubezpieczeniom społecznym podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Sąd apelacyjny stwierdził, że emerytowany adwokat nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z działalności gospodarczej. Skoro adwokat, jako emeryt, nie przystąpił do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno–rentowych, to nie powinien być też objęty ubezpieczeniem zdrowotnym.

NFZ złożył skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Sąd ustalił, że składkę zdrowotną muszą płacić osoby mające generalny tytuł do ubezpieczeń społecznych, w tym wypadku prowadzenie działalności gospodarczej. Formuła obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego odnosi się nie tylko do osób faktycznie objętych obowiązkowymi lub dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi, ale także do spełniających formalne warunki do podlegania im.

Niezależnie od występujących niekiedy kontrowersji dotyczących zasad, a przede wszystkim tytułu podlegania przez adwokatów ubezpieczeniom społecznym, nie ma wątpliwości, że powinni oni opłacać składkę zdrowotną jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Rozstrzygnięcie tytułów podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego wymaga odniesienia do ubezpieczeń społecznych. Wynika to z założenia, że objęte ubezpieczeniami społecznymi są osoby, które spełniają przesłanki do nich. Dotyczy to przede wszystkim rencistów lub emerytów, którzy już korzystają ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Oni nie zawsze podlegają dalszemu obowiązkowi ubezpieczeń, mogą jednak dobrowolnie je kontynuować, by np. uzyskać podwyżki pobieranych świadczeń.

Więcej Gazeta Prawna.