Gdy pożycza podatnik VAT, nie ma PCC…

Rzeczpospolita , autor: AUTOR NIEZNANY , oprac.: GR

sty 7, 2008


Jeśli pożyczkodawca jest podatnikiem VAT, udzielona przez niego pożyczka jest zwolniona z VAT. Nie podlega więc opodatkowaniu PCC.

Przez umowę pożyczki – zgodnie z definicją zawartą w kodeksie cywilnym – dający zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Niekiedy zdarza się, że pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą nie dochodzi do faktycznego transferu pieniędzy, lecz zamiast tego pożyczkodawca zobowiązuje się do regulowania określonych zobowiązań pieniężnych pożyczkobiorcy, w jego imieniu i na jego rzecz, ale z własnych zasobów finansowych. Taką umowę również należy zakwalifikować jako pożyczkę, oczywiście jeśli przewiduje zwrot wyłożonych za pożyczkobiorcę środków.

Nie tylko pieniądze

Przedmiotem pożyczki nie muszą być pieniądze. Mogą nim być również rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. W takim wypadku pożyczkobiorca zobowiązany jest zwrócić pożyczkodawcy tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W stosunkach między przedsiębiorcami można zatem mówić o pożyczkach towarów, np. określonej ilości napojów, płodów rolnych oraz innych towarów nieoznaczonych co do tożsamości

Gdy jest VAT, nie ma PCC

Pożyczka co do zasady podle-gaPCC. Gdy pożyczkodawcąjest udziałowiec pożyczkobiorcy, udzielenie pożyczki traktowane jest jako zmiana umowy spółki iopodatkowaneo,5-proc. stawką PCC. Wodwrotnej sytuacji, czyli gdy pożyczkobiorca jest udziałowcem pożyczkodawcy, mamy do czynienia z regularną pożyczką, opodatkowaną 2-proc. stawką PCC.

PCC nie podlegają jednak czynności cywilnoprawne, jeśli przynajmniej jedna ze stron jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku. Preferencja ta nie dotyczy jednak umowy spółki oraz zmiany umowy spółki. Ponieważ pożyczka udzielana spółce kapitałowej przez wspólnika na gruncie PCC zrównanajest ze zmianą umowy spółki, omawiane wyłączenie z opodatkowania nie może znaleźć zastosowania. Oznacza to, że taka pożyczka podlegać będzie PCC według stawki 0,5 proc.

Odwrotnie, czyli gdy pożyczkobiorca jest udziałowcem pożyczkodawcy, możliwe jest wyłączenie takiej pożyczki z opodatkowania PCC. Udzielenie pożyczki zalicza się* do usług pośrednictwa finansowego, których świadczenie podlega zwolnieniu od VAT. Jeśli więc pożyczkodawca jest podatnikiem VAT, udzielana przez niego pożyczka będzie podlegać zwolnieniu z VAT, a w konsekwencji nie będzie opodatkowana PCC.

Fiskus chce opodatkować

Organy podatkowe niekiedy zajmująjednak inne stanowisko. Ze zwolnienia VAT korzystają – ich zdaniem – tylko pożyczki udzielane przez osoby profesjonalnie zajmujące się usługami pośrednictwa finansowego. Natomiast podatnicy innych profesji, jeśli udzielają pożyczek incydentalnie, to – zdaniem części organów podatkowych – w zakresie udzielania pożyczki nie występu-j ąjako podatnicy VAT. Nie korzystają więc ze zwolnienia z VAT. Zdaniem organówpodatkowych pożyczka udzielana przez osobę, która nie zajmuje się profesjonalnie pośrednictwem finansowym, nie podlega w ogóle VAT, bo nie jest udzielana przez podatnika tego podatku Konsekwencjąjest uznanie, że pożyczki udzielane okazjonalnie przez osoby nie-świadczące, co do zasady, usług pośrednictwa finansowego podlegają PCC. Takie stanowisko zajęła np. Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 12 grudnia 2005 r. (PB4-005-SIP–M-28/05).

Trudno jednak z tym się zgodzić. Stanowisko to nie ma żadnych podstaw prawnych. Więcej, pozostaje w sprzeczności z przepisami, które wyraźnie wskazują, że podatnikiem VAT jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat. Podatnik podlega VAT w zakresie wszystkich czynności wykonywanych w ramach prowadzonego przedsię -biorstwa. Żaden przepis nie wskazuje na możliwość wyłączenia niektórych spośród nich spod działania ustawy o VAT. Nie sposób więc oprzeć się wrażeniu, że organy podatkowe chcą na siłę opodatkować podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki zawierane-między podatnikami VAT.

Więcej Rzeczpospolita.