Osoby, które mają już
przyznaną emeryturę, powinny pamiętać o tym, że ZUS może przeliczyć im to
świadczenie. Podwyższenie emerytury może najczęściej nastąpić w wyniku
doliczenia okresów składkowych lub nieskładkowych albo przeliczenia podstawy
wymiaru świadczenia.

Szczególne
możliwości przeliczenia świadczenia mają -wskutek dwóch uchwał Sądu Najwyższego
– osoby, które przeszły wcześniej z renty na emeryturę. Mogą one wnioskować o
zamianę podstawy wymiaru świadczenia na zasadach omówionych na stronach C4-C5.
Również emeryci, którym ZUS ustalił prawo do emerytury na podstawie innego
przepisu niż dotychczasowe świadczenie, mogą, w pewnych okolicznościach,
wnioskować o przeliczenie nowego świadczenia (czytaj strona C6).

W
określonych przypadkach ZUS może również podwyższyć emeryturę z urzędu, bez
konieczności składania stosownego wniosku osoby zainteresowanej. Może to
nastąpić m.in. wskutek stwierdzenia przez ZUS błędnego jej obliczenia. W tym
przypadku emerytura może być również obniżona, jeśli zostanie ustalone, że
wysokość tego świadczenia została błędnie zawyżona.

Zanim szczegółowo
omówimy poszczególne sytuacje, w których może nastąpić przeliczenie emerytury,
należy przypomnieć, w jaki sposób ZUS oblicza wysokość tego świadczenia.
Skoncentrujemy się na zasadach ustalenia wysokości emerytury według
aktualnie obowiązujących zasad. Obecnie nie są jeszcze przyznawane tzw. nowe
emerytury. ZUS oblicza wysokość emerytury według starych zasad dla wszystkich
osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., a także tych urodzonych po 31 grudnia
1948 r., które przejdą na wcześniejszą emeryturę. Wyjątkiem jest wcześniejsza
emerytura przewidziana w art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z FUS, która zostanie obliczona na zasadach przewidzianych dla nowych
emerytur.

Wysokość starej emerytury uzależniona jest przede wszystkim od
wysokości zarobków osiągniętych na przestrzeni kariery zawodowej w stosunku do
przeciętnej płacy w danym roku, liczby przebytych okresów składkowych i
nieskładkowych (ewentualnie również okresów uzupełniających) oraz od wysokości
kwoty bazowej obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o emeryturę lub w dacie
powstania prawa do emerytury (jeśli jest późniejsza od daty zgłoszenia wniosku).
Emerytura obliczana na starych zasadach stanowi sumę trzech
składników:

24 proc. kwoty bazowej (tzw. część socjalna),

po 1,3
proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych (część należna
za okresy składkowe),

po 0,7 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy
rok okresów

nieskładkowych (część należna za okresy nieskładkowe).

Więcej Gazeta Prawna.