Składki te musimy opłacać za zatrudnionych pracowników, zleceniobiorców, nakładców itd. W kategorii zleceniobiorców wyjątek stanowią uczniowie i studenci, którzy nie ukończyli 26 lat.

Składki musimy również opłacać za siebie, jeżeli prowadzimy działalność na podstawie wpisu do ewidencji lub jesteśmy wspólnikiem spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej lub jednoosobowym wspólnikiem spółki z o.o. Co miesiąc musimy składać dokumenty rozliczeniowe, na których wykazujemy należne za dany miesiąc składki. Jeżeli jesteśmy uprawnieni do wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym, dokonujemy co miesiąc potrącenia wypłaconych świadczeń z kwoty należnych składek i wykazujemy te świadczenia w dokumentach rozliczeniowych.

Płatnik (pracodawca, zleceniodawca, nakładca itd.) składa za każdy miesiąc deklarację rozliczeniową ZUS DRA oraz imienne raporty miesięczne za zatrudnione osoby:

ZUS RCA – o należnych składkach na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Składamy go za pracownika, zleceniobiorcę itd, który podlega zarówno ubezpieczeniom społecznym jak i zdrowotnemu. Nie ma przy tym znaczenia, jaki charakter mają ubezpieczenia – obowiązkowy czy dobrowolny. Jeśli zleceniobiorca objęty dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przystąpi do nich, to należne za niego składki rozliczamy na tym druku.

Składamy go za osobę, za którą odprowadzamy wyłącznie składki zdrowotne. Zatem np. członek rady nadzorczej mający w Polsce miejsce zamieszkania czy zleceniobiorca, który zatrudniony jest gdzie indziej na etacie, podlega z racji zlecenia jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu, a ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne. Jeśli nie zgłosi się do tych ostatnich, zleceniodawca uiszcza za niego tylko składki zdrowotne.

ZUS RSA – o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne. Zatrudniony podlega ubezpieczeniom od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy.

Za czas choroby

Zarówno wynagrodzenie za czas choroby, jak i pozostałe świadczenia rozliczamy w raporcie ZUS RSA składanym za miesiąc, kiedy nastąpiła ich wypłata Okres, za który zostały wypłacone, nie może przy tym wykraczać poza ostatni dzień miesiąca, którego dotyczy raport. Znaczy to, że daty wskazane w raporcie mogą przypadać wcześniej niż pierwszy dzień miesiąca, za który składamy raport, ale nie później. Wobec tego w dokumencie ZUS RSA za grudzień wykazujemy np. wynagrodzenie chorobowe wypłacone w grudniu za okresy sprzed 1 grudnia, np. za listopad, a nie podajemy pensji wypłaconej w grudniu należnej za styczeń.