PROJEKT NOWELIZACJI USTAWY O EMERYTURACH I RENTACH Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH – STANOWISKO POPON
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach oraz niektórych innych ustaw. Zmiany w ustawie są zgodne z propozycjami aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych przedstawionymi przez Polską organizację Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.
MPiPS proponuje nową metodę obliczania wysokości renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta byłaby równa kwocie uzyskanej przez podzielenie kapitału zapisanego na indywidualnym koncie ubezpieczonego przez dalsze trwanie życia osoby w wieku 60 lat. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosiłaby 75% tej kwoty.
W projekcie nowelizacji znalazł się zapis wprowadzający specjalny system ochronny dla osób urodzonych po 1948 r. i niepracujących ze względu na stan zdrowia. Przy obliczaniu renty dla osoby, która nie osiągnęła 60 lat życia i nie ma pełnych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych będzie się uwzględniać się również tzw. okresy hipotetyczne, uzupełniające staż ubezpieczeniowych do pełnych 30 lat, a nie tylko do 25 lat. Przy obliczaniu wysokości renty pozwoli to uwzględnić dłuższy okres niż faktycznie udowodniony przez wnioskodawcę co w konsekwencji zwiększa kwotę świadczenia. Pozwali to zwiększyć kwotę świadczenia wypłacanego osobom młodym, które po krótkim okresie pracy zawodowej stały się niezdolne do pracy.
W opinii POPON zmiana zasad wypłacania świadczeń osobom mającym prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy jest krokiem w dobrą stronę. POPON wielokrotnie zwracał uwagę na barierę w podejmowaniu pracy przez osoby niepełnosprawne, którą jest konieczność zawieszenia lub zmniejszenia renty po przekroczeniu pewnego progu dochodowego. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy i renta rodzinna ulegają zmniejszeniu, jeżeli emeryt lub rencista osiąga przychód wyższy niż 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekraczający 130% tego wynagrodzenia. Jeżeli rencista uzyska dochód powyżej 130% przeciętnego wynagrodzenia, to prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu.
Obecnie renciści nie podejmują zatrudnienia z obawy przed utratą lub zawieszeniem świadczeń rentowych i wolą pracować w „szarej strefie” jednocześnie otrzymując rentę. Nie bez znaczenia jest również przekonanie rencistów, że podjęcie zatrudnienia może spowodować utratę świadczenia np. w przypadku ponownej oceny stanu zdrowia przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Dzięki nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renciści i emeryci mogliby dorabiać bez limitów ograniczających wysokość dochodu.
Zmiana przepisów spowoduje, że renty z tytułu niezdolności do pracy, emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową będą wypłacane w pełnej wysokości, bez względu na dodatkowe przychody. Jedynym ograniczeniem dla osoby uprawnionej jednocześnie do emerytury i renty jest możliwość pobierania półtorakrotnego świadczenia pod warunkiem nie osiągania przychodu z pracy zawodowej.
Nie ulegną zasady wypłacania renty szkoleniowej.
W opinii POPON należy jednak zwrócić uwagę na sytuację osób niepełnosprawnych otrzymujących rentę socjalną. Renta socjalna przysługuje osobie, która osiągnęła pełnoletniość i która jest całkowicie niezdolna do pracy. Zatem renta socjalna jest świadczeniem dla osób, które nie nabyły uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy i są osobami niepełnosprawnymi od dzieciństwa. Wysokość renty socjalnej wynosi od 1 marca 2006 r. 501, 87 zł, natomiast kwota po przekroczeniu, której renta socjalna jest zawieszana wynosi 811,10 zł. Są to kwoty nie pozwalające na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Renta socjalna jest również świadczeniem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W opinii POPON wykluczenie osób otrzymujących rentę socjalną z grona beneficjentów nowelizacji ustawy będzie niekorzystne. Nie zniesienie limitów dorabiania dla osób uprawnionych do renty socjalnej spowoduje ich dodatkowe wykluczenie z rynku pracy. Renciści socjalni, stanowiący niemała grupę osób niepełnosprawnych, powinni mieć takie same uprawnienia do dodatkowych przychodów jak pozostali świadczeniobiorcy a jednocześnie możliwość skorzystania z rehabilitacji poprzez pracę.