ZWROT KOSZTÓW PRZYSTOSOWANIA STANOWISKA PRACY DLA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ
Pracodawca może ubiegać się o zwrot ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) kosztów związanych z przystosowaniem stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej. Do ubiegania się o zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy uprawnia wyłącznie zatrudnienie osoby niepełnosprawnej należącej do jednej z dwóch określonych grup:
- bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy (czyli wcześniej zarejestrowanych w urzędzie pracy),
- pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.
Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej pracodawca uzyskuje na podstawie wniosku, po spełnieniu warunków wskazanych w art. 26 ustawy o rehabilitacji oraz rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz.U. nr 215, poz. 2186 z późn. zm.).
Zauważmy zatem, że środki finansowe z tytułu zwrotu kosztów przystosowania stanowiska pracy nie są dokonywane automatycznie. Podstawowym warunkiem, który musi spełnić pracodawca – poza złożeniem wniosku, jest zobowiązanie do zatrudnienia niepełnosprawnego przez co najmniej 36 miesięcy. W przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy z pracownikiem, co do zasady, pracodawca odpowiednio zwraca otrzymane środki. Jeśli jednak pracodawca zatrudni w terminie 3 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem niepełnosprawnym (w związku z którego zatrudnieniem pracodawca otrzymał wsparcie) inną osobę niepełnosprawną skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy, nie będzie musiał zwracać dofinansowania. W takiej sytuacji łącznie zatrudnienie będzie musiało wynieść co najmniej 36 miesięcy, do którego to okresu nie wlicza się jednak przerwy w zatrudnianiu niepełnosprawnych.
Pracodawca składa wniosek o zwrot kosztów do starosty (prezydenta miasta na prawach powiatu) właściwego ze względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Zadaniem starosty jest sprawdzenie wniosku pod względem rachunkowym oraz formalnym. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości we wniosku starosta musi poinformować pracodawcę o nieprawidłowościach w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku oraz wezwać do ich usunięcia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Jeśli jednak pracodawca nie usunie nieprawidłowości we wniosku w terminie 14 dni, starosta poinformuje go o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia.
Starosta rozpatrując wniosek, musi wziąć pod uwagę potrzeby lokalnego rynku pracy, liczbę osób niepełnosprawnych o określonych kwalifikacjach – zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy, koszty wyposażenia stanowiska pracy, a także wkład pracodawcy w wyposażenie tworzonego stanowiska pracy oraz wysokość posiadanych środków PFRON przeznaczonych na ten cel w danym roku.
Starosta musi pisemnie poinformować pracodawcę o sposobie rozpatrzenia wniosku przeznaczonego do realizacji na dany rok w terminie 30 dni od daty otrzymania kompletnego wniosku. Jeśli rozpatrzenie wniosku dla pracodawcy okaże się negatywne, to starosta musi sporządzić uzasadnienie. Natomiast w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku starosta wzywa pracodawcę do negocjacji warunków umowy, która szczegółowo określi warunki zwrotu przedmiotowych kosztów.
Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy ze starostą. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. Natomiast kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii PIP o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek starosty. Pracodawca zobowiązany jest do przechowywania przez okres 10 lat dokumentacji pozwalającej na sprawdzenie zgodności z przepisami przyznanej pomocy.
Pracodawca może ubiegać się o zwrot udokumentowanych kosztów:
- poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonego lub istniejącego stanowiska pracy dla tej osoby, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb pracownika niepełnosprawnego,
- adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy,
- zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem oraz czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy,
- rozpoznania przez służby medycyny pracy powyższych potrzeb.
Zwrotem powyższych kosztów nie obejmuje się kwoty podatku od towarów i usług oraz kwoty podatku akcyzowego.
Zwrot kosztów adaptacji dotyczy dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych, natomiast nie obejmuje zwykłych kosztów utworzenia stanowiska pracy (np. malowanie pokoju, montaż instalacji elektrycznej czy informatycznej). Koszty adaptacji mogą obejmować zakup lub wytworzenie środków trwałych (maszyn, urządzeń), które stanowią wyposażenie związane z przystosowaniem stanowiska. Warunkiem jest, by było to ściśle związane z przystosowaniem tego stanowiska pracy w sposób umożliwiający wykonywanie przez pracownika niepełnosprawnego powierzonych mu czynności na poziomie porównywalnym z analogicznymi czynnościami wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego.
Opracowanie: Adam Banaszek
Więcej w Gazecie Prawnej