Najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy to 636,29 zł. Najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 489,44 zł (75 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy). Tę rentę dostajesz, gdy ZUS uzna, że jesteś tylko częściowo niezdolny do pracy. Np. twoje inwalidztwo nie jest pełne i pozwala ci dorabiać (Uwaga: To nie to samo co renta okresowa! Tę dostajesz tylko na określony czas.

Oczywiście twoja renta może być wyższa. Od czego to zależy?

– Wyliczając wysokość twojej renty, ZUS porówna dwa okresy. Pierwszy to dziesięć lat wstecz od momentu złożenia wniosku o rentę. Drugi – dziesięć lat wstecz od chwili, gdy przestałeś być zdolny do pracy. Do wyliczenia renty zostanie uwzględniony ten okres, w którym składki były wyższe.

UWAGA: Jest jednak jeszcze jedna możliwość – lata, na podstawie których obliczana będzie renta, możesz wskazać sam! Przypuśćmy, że pracowałeś przez 30 lat. Możesz wybrać dowolnych 20 lat z tego okresu, w czasie których najlepiej zarabiałeś (nie muszą być po kolei).

Wysokość twojej renty będzie zależeć właśnie od zarobków. Sama procedura wyliczania jest skomplikowana i odbywa się według ustawowego wzoru. Przede wszystkim ZUS musi określić podstawę wymiaru renty. Żeby to zrobić, wylicza najpierw tzw. wskaźnik wysokości podstawy wymiaru. Jak?
Roczne zarobki z lat wybranych do wyliczenia renty w tym przypadku jest to dziesięć lat – porównuje z przeciętnym wynagrodzeniem, które obowiązywało w tych latach.

Np. w 1996 roku Nowak zarobił w sumie 13 624,49 zł. Kwota przeciętnego rocznego wynagrodzenia w tym roku wyniosła 10 476,00 zł. Stosunek zarobków Nowaka do przeciętnego wynagrodzenia wyniósł więc 130,05 proc. ZUS wylicza taki stosunek procentowy w każdym z dziesięciu lat potrzebnych do wyliczenia renty, obliczone kwoty dodaje się, apotem dzieli przez liczbę lat – w tym wypadku przez dziesięć.

Otrzymany wynik jest wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru. Następnie mnoży się przez ten wskaźnik tzw. kwotę bazową. Jest ona ustalana raz w roku i ogłaszana przez Główny Urząd Statystyczny. Od 1 marca 2008 r. wynosi 2275,37 zł. W ten sposób ZUS otrzymuje podstawę wymiaru renty, która będzie potrzebna w poniższych obliczeniach.

Później ZUS liczy dalej:

– bierze 24 proc. tzw. kwoty bazowej;

– bierze 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych;

– bierze po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych;

– po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat składkowych i nieskładkowych, jeśli staniesz się niezdolny do pracy przed ukończeniem 60 lat.

Uwaga!
To tzw. staż hipotetyczny brany pod uwagę tylko przy ustalaniu całkowitej niezdolności do pracy.

Te wszystkie kwoty zostaną zsumowane jak we wzorze:

RENTA = 24% x kwota bazowa +1,3% x PW x lata składkowe + 0,7% x PW x lata nieskładkowe + 0,7% x PW x lata hipotetyczne *

Gdzie: KB – kwota bazowa PW – podstawa wymiaru

* Przy częściowej niezdolności do pracy ten ostatni czynnik nie jest brany pod uwagę.

Opracowanie: Adam Banaszek

Więcej w Gazecie Wyborczej.