O świadczenia pielęgnacyjne może się ubiegać inny niż rodzic członek rodziny niepełnosprawnego. W takich sytuacjach wątpliwości budzi jednak ustalenie składu i dochodu rodziny.

W związku z wyrokami Trybunału Konstytucyjnego 31 lipca zmieniły się zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenia te dotychczas należały się tylko rodzicowi niepełnosprawnego (także opiekunowi, który wystąpił o przysposobienie), który rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki. Trybunał uznał za sprzeczne z konstytucją m.in. przepisy, które ograniczają możliwość uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego osobom, które nie są rodzicami, ale faktycznie sprawują opiekę nad niepełnosprawnym (np. żona nad mężem, siostra nad bratem, dziadkowie nad wnuczkiem).

Jest jednak poważny problem, gdyż ustawa o świadczeniach rodzinnych nie daje możliwości odmiennego ustalania składu rodziny, w zależności od tego, czy o świadczenie pielęgnacyjne występuje babka, siostra czy rodzic niepełnosprawnego.

Przyjmijmy, że wspólnie mieszkają: niepełnosprawne dziecko, jego rodzice i dziadkowie. Rodzice pracują, dziadek jest emerytem. Dzieckiem opiekuje się babcia, która z tego powodu zrezygnowała z pracy. Babcia nie ma prawa do renty, emerytury ani innych świadczeń. Występuje ona z wnioskiem o świadczenie pielęgnacyjne. Kogo gmina zaliczy do składu rodziny?

Zgodnie z ustawą za rodzinę gmina uzna tylko rodziców i dziecko. Tylko ich zarobki uwzględnimy, badając, czy rodzina spełnia kryterium dochodowe.

W Sejmie jest nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych, – być może przy okazji  bieżącej nowelizacji zostaną wprowadzone też zmiany, które uwzględnią wyroki Trybunału Konstytucyjnego.

Skutek wyroku TK jest również taki, że o świadczenia pielęgnacyjne mogą się wstecznie ubiegać osoby, którym gmina ich wcześniej odmówiła. Mają na to czas do końca sierpnia.

Opracowanie: Adam Banaszek

Więcej w Rzeczpospolitej z 11 sierpnia 2008 r.